Βιβλιοπαρουσίαση*

 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ  ΣΠ.  ΤΣΙΩΛΗΣ,  ΟΛΑ ΕΝ ΤΩ ΚΑΡΠΕΝΗΣΙΩ ΜΕΓΑΛΟΠΡΕΠΗ. ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΜΩΡΑΪΤΙΔΗ ΣΤΟ ΚΑΡΠΕΝΗΣΙ (1901) , [EΥ.ΚΕ.Σ.Ε.],ΑΘΗΝΑ 2018 

Γεωργίου Ἀθ. Κλήμου 

Γεώργιος Ἀθ. Κλῆμος

  Τὸ βιβλίο (σ. 108), ἔκδοση τοῦ «Εὐρωπαϊκοῦ Κέντρου Εὐρυτανικῶν Σπουδῶν καὶ Ἐρευνῶν», ὁ συγγραφέας  τὸ ἀφιερώνει: Στὴν Ἀγγελικὴ τὴν τεκοῦσά με... ποὺ θαμπὰ διακρίνει κανεὶς ἐδῶ, στὴ σ. 7, τὴν ἀγγελική της μορφή. Πρόκειται γιὰ μία ἀξιόλογη ἔκδοση ἑνὸς εὐσύνοπτου ταξιδιοῦ τοῦ Σκιαθίτη λόγιου Ἀλ. Μωραϊτίδη καὶ μετέπειτα μοναχοῦ Ἀνδρόνικου (1850-1929) στὸ χιονισμένο Καρπενήσι τοῦ 1901.

   Τὸ ταξίδι ἦταν περίπου τεσσάρων ἡμερῶν: Πειραιᾶς – Χαλκίδα – Στυλίδα – Λαμία (ἐδῶ διαπραγματεύεται ἱππήλατη ἅμαξα γιὰ τὸν τελικό του προορισμό)  – Μακρακώμη – Καρπενήσι!

   Ὁ συγγραφέας, Κώστας Τσιώλης, γνωστὸς πιὰ γιὰ τὰ κείμενά του περὶ Ἀγράφων,   μὲ ἐπιμονὴ καὶ σχολαστικότητα στὰ εἰσαγωγικὰ τοῦ βιβλίου καὶ στὰ προλεγόμενά του προσπαθεῖ ὁμολογουμένως μὲ τρόπο θαυμάσιο νὰ ἀπαντήσει σὲ ὅλα τὰ ἐρωτήματα ποὺ τυχὸν θὰ ἀπασχολοῦσαν τὸν κάθε τοῦ  ἀναγνώστη. Τὸ ταξίδι ἦταν μὲ πρωτοβουλία δική του ἢ κατόπιν προτροπῆς  τῆς ἔφ. Ἀκρόπολις ποὺ ἀρθρογραφοῦσε; Γιατί ἐλλείπουν στοιχεῖα δημογραφικά, οἰκονομικό-κοινωνικὰ ἢ καὶ ἀρχιτεκτονικὰ τοῦ Καρπενησίου, ποὺ ὡς πρωτεύουσα τότε νομοῦ ἀσφαλῶς καὶ διέθετε; (Ὅ,τι παραλείπει ὁ ταξιδιώτης, τὸ φροντίζει νὰ μᾶς τὸ παραδίδει ὁ ἐπιμελητής του). Πόσες ἦταν οἱ κατὰ καιροὺς ἐκδόσεις τοῦ ταξιδιοῦ αὐτοῦ μὲ τὶς ἑκάστοτε προσθαφαιρέσεις ὕλης ἢ ἀντικαταστάσεις λέξεων κλπ.;

   Σὲ ὅλα αὐτὰ ὁ ἀγαπητὸς Κώστας μὲ τὸ δικό του ἐρευνητικὸ νυστέρι δὲν ἀφήνει τίποτα ἀναπάντητο. Ἐρευνᾶ ἀρχεῖα ἐφημερίδων, βιβλία τῆς ἐποχῆς, ἠλεκτρονικὰ site, προφορικὲς μνῆμες, ποὺ τυχὸν διασώθηκαν ἀπὸ τὰ περάσματα τοῦ ταξιδιώτη μας, καὶ μᾶς δίνει ἕνα λαμπρὸ ἀποτέλεσμα. Χωρὶς τὰ προλεγόμενά του κείμενα, τὸ ἐγχείρημα τοῦ Μωραϊτίδη θὰ φάνταζε φτωχότερο.

   Συνοδοιπόρος κι ἐγὼ μὲ τοὺς συντελεστὲς τῆς ἔκδοσης, καθὼς θεία τύχη τὸ ἔφερε νὰ ἐκδοθεῖ καὶ δοθεῖ στοὺς ἀναγνῶστες παραμονὲς Χριστουγέννων, ὅτε καὶ πραγματοποιήθηκε τὸ ταξιδιωτικὸ αὐτὸ ἐγχείρημα, ἂς μοῦ ἐπιτραπεῖ νὰ μεταφέρω τὸν χαρισματικό τους λόγο ποὺ συνοδεύει τὴν ὡραία καὶ καλαίσθητη αὐτὴ ἔκδοση.

   Τοῦ ἀγαπητοῦ Κώστα:

 

«Ὁ ἀκριβὴς χρόνος μετάβασης τοῦ Μωραϊτίδη στὸ Καρπενήσι δὲν εἶναι γνωστός. Μὲ βάση ὅμως τὴ δημοσίευση τῶν ταξιδιωτικῶν του στὴν ἔφ. Ἀκρόπολις, ἀλλὰ κυρίως σὲ κάποιες ἀναφορὲς περὶ περιόδου νηστείας τῶν Χριστουγέννων καὶ χειμερινοῦ καιροῦ, τὸ χρονοθετοῦμε συμβατικὰ στὸ χρονικὸ διάστημα 21  Νοεμβρίου – 24 Δεκεμβρίου 1901, καθὼς ὁ Μωραϊτίδης ἀναφέρει πὼς στὴ Χαλκίδα, ὅπου στάθμευσε τὸ ἀτμόπλοιο, ἀγόρασε θαλασσινά, γιὰ νὰ φάγει, καθὼς ἦταν περίοδος νηστείας: "ἠγόρασα νωπὰς χιβάδας – νηστεία γὰρ ἦν". Πιθανότατα μετέβη μεταξὺ 10-17 Δεκεμβρίου, διότι ἀναφέρει πιθανὴ παρουσία ζωεμπόρων μεταβαινόντων στὴ Θεσσαλία γιὰ ἑορταστικὲς προμήθειες ἐν ὄψει τῶν Χριστουγέννων».

   Τοῦ Σκιαθίτη διηγηματογράφου ποὺ προσπαθεῖ νὰ μιμεῖται Παπαδιαμάντη,  καθὼς εἰσέρχεται στὸ ὀρεινὸ Καρπενήσι:

«Τὸ λευκὸν αὐτὸ θέαμα τῶν χιονισμένων βουνῶν ἐν νυκτί, εἶναι ἀπερίγραπτον, δεόμενον πέννας χηνίσιας, παλαιᾶς, νὰ βουτᾶ εἰς ἄσπρο μελάνι καὶ νὰ γράφῃ χιονάτας εἰκόνας λευκὰς σὰν τὴν κάτασπρη φλοκάτα. ... Οἱ τροχοὶ τῆς ἁμάξης τριζοκοποῦσι ἐπὶ τῆς χιόνος. Ἡ ὁδὸς εἶναι μία λευκὴ κρυσταλλωμένη ἐπίστρωσις. ... Μεγαλοπρεπὴς ὁ χειμών του. Μεγαλοπρεπεῖς καὶ αἱ κατάλευκοι κλιτύες τῶν ὑψικορύφων βουνῶν του.  Μεγαλοπρεπεῖς καὶ αὐτοὶ οἱ ὀρεινοὶ ἀγρόται, ὀγκώδεις ἀπὸ τὰς βαρείας χλαίνας καὶ σκληριπτύχους λιάρας (λευκὲς κάπες). Ἀλλὰ κι ἡ φθήνια τῶν πραγμάτων εἶναι μεγαλοπρεπὴς καὶ αὐτὴ ἐν τῇ εὐτελείᾳ της. Τέλος, ὅλα ἐν τῷ Καρπενησίῳ μεγαλοπρεπῆ, τὰ ψύχη του, τὰ δάση τοῦ τὰ κυνήγια του».

   Τὸ βιβλίο στὸ τέλος φέρει εὑρετήριο καὶ διανθίζεται μὲ εἰκόνες. Εὐχαριστῶ τὸ φίλο Κώστα Τσιώλη γιὰ τὴν ἀποστολὴ τοῦ βιβλίου καὶ τὴ  φιλόφρονη ἀφιέρωσή του. Τὸν συγχαίρω καὶ προσθέτω κι ἐγώ:  

—Ὅλα τῆς ἔκδοσης μεγαλοπρεπῆ. 

*Ἐφ. Νέος Ἀγών, 3-1-2019, σ. 6