ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον, Ἡμερολόγιον 2013, ἔκδ. Ι. Μ. Παναγίας Τατάρνης Εὐρυτανίας.

Μὲ τὴν φιλόκαλη συνδρομὴ τοῦ πολυσεβάστου Γέροντος Δοσιθέου, Ἡγουμένου τῆς ἱστορικῆς Μονῆς τῆς Παναγίας Τατάρνης, τὴν ἐπιμέλεια τοῦ π. Γερμανοῦ Μοναχοῦ καὶ τὴν ὑπέροχη τυπογραφικὴ φροντίδα τῶν ἐκδ. «ΕΠΤΑΛΟΦΟΣ» , ποὺ διευθύνει ἡ ἐκ τῆς Βασιλίδος τῶν Πόλεων ἀξ. κυρία Σοφία Ὀρφανίδου, ἐξεδόθη τὸ Ἡμερολόγιο αὐτό. Πρόκειται γιὰ μία ἀκόμη προσφορὰ τοῦ ρέκτου π. Δοσιθέου, γνωστοῦ συγγραφέως καὶ λογίου ἀνδρὸς μὲ ἐξαιρετικὴν γνῶσιν τοῦ γνησίου Ἕλληνος λόγου, ἀλλὰ καὶ φιλοΠολίτου, ἀφοῦ τὰ τόσο συγκινητικὰ βιβλία του, ὅπως τό, «Θέλω νὰ πιῶ ὅλο τὸ Βόσπορο» κ. ἄ. μᾶς ἀνοίγουν δρόμους πρὸς τὴ Μνήμη καὶ τὴν Ἱστορία τῆς Πόλεως.

Μὲ τὴν εὐλογίαν, λοιπόν, τοῦ Παν. Οἰκουμενικοῦ μας Πατριάρχου κυρίου Βαρθολομαίου, ὁ ὁποῖος ἀπολύει διὰ τὸν λόγον αὐτὸν σχετικὸν Πατριαρχικὸν Γράμμα, ἐκδίδεται τὸ παρὸν Ἡμερολόγιον, ποὺ ἐφέτος εἶναι ἀφιερωμένον εἰς τοὺς Ἁγίους τῆς Πόλεως. «Δι᾿ ἡμᾶς οἱ Ἅγιοι οὗτοι, θὰ γράψει ὁ Παναγιώτατος, «ποταμός εἰσι πολυχεύμων κυκλῶν πᾶσαν τῆν γῆν Εὐϊλάτ, ἐκεῖ ὅπου ἐστὶ τὸ χρυσίον (Γεν. Β΄ 12)· ὅστις πελαγίζων καταρδεύει τὰς διανοίας τῶν πιστῶν». Καὶ ὄντως ἔστι εἶναι...Ποταμὸς εἶναι οἱ Πολίτες Ἅγιοι ποὺ ξεδιψᾶνε τὶς καρδιὲς τῶν Πολιτῶν καὶ ὄχι μόνο. Γι᾿ αὐτὸ πολύ σωστὰ ὁ π. Δοσίθεος ὀνομάζει τὴν Κπολιν Ἁγιούπολιν. Γιατὶ εἶναι καὶ θὰ παραμένει νὰ εἶναι, ἀφοῦ κάτω ἀπὸ τὰ ὅσα κτίσματα, ἐκκλησιαστικὰ ἢ κοσμικά, κάτω ἀπὸ τὰ ἐρείπια, ἀκόμη καὶ στὰ ταπεινὰ δρομάκια, ἀναπαύονται πλῆθος Ἁγίων, ὧν οὐκ ἔστι ἀριθμός, τὰ ὀνόματα τῶν ὀποίων μόνον ἡ δικαία καὶ ζωντανὴ πάντα Μήμη τοῦ Θεοῦ διασώζει.

Ὡστόσο πέραν τῶν παραπάνω στὸ ἐν λόγω Ἠμερολόγιο, τὸ ὁποῖο πρέπει νὰ ὑπογραμμισθεῖ ὅτι εἶναι, ὅπως καὶ τὰ προηγούμενα Ἡμερολόγια, πρὸς φύλαξιν καὶ διατήρησιν, ἐκτὸς τῶν καθιερωμένων, ὑπάρχει καὶ ἡ θαυμάσια μελέτη τοῦ π. Δοσιθέου «Τὸ εὐλογημένον Ῥουφέτιον τῶν Γουναράδων», ἡ ὁποία ἔχει κυκλοφορηθεῖ καὶ αὐτοτελῶς. Πρόκειται γιὰ μιὰ μελέτη ἀξιοπρόσεκτη, ποὺ ἀξιοποιεῖ τὶς πηγὲς γιὰ νὰ ἐμφανίσει στὸν σύγχρονο ἀναγνώστη τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο ἡ Μ. Ἐκκλησία συνεργάζονταν μὲ τὶς Συντεχνίες, ἔτσι ὥστε νὰ ὑπάρχει μιὰ ἀλληλοβοήθεια καὶ μιὰ ἱκανὴ συμπαράσταση, ἰδιαίτερα στὴ Ρωμιοσύνη.

Γιὰ ἐνημέρωση ἀναφέρω πὼς ἀφορμὴ γιὰ νὰ γραφεῖ ἡ ἐν λόγω μελέτη ἦταν ἡ ἐπίσκεψη τοῦ Παναγιωτάτου στὴν πόλη τῆς Καστοριᾶς, καθὼς ἀναφέρει στὸν πρόλογο τοῦ βιβλιαρίου ὁ Γ. Δοσίθεος. Τυγχάνει δὲ ἔκδοση τῆς Ι. Μητροπόλεως Καστορίας.

Εὐχόμεθα πολυχρόνιον ἔκδοσιν τοῦ Ἡμερολόγίου αὐτοῦ μὲ τὶς εὐχὲς τῶν Ἁγίων καὶ τὴν εὐλογίαν, ἀλλὰ καὶ τὴν σκέπην τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας, πού, εἴτε τὸ θέλουμε, εἴτε ὄχι, εἶναι ἡ Μάνα ὅλων μας...

παπα-Κων. Ν. Καλλιανός

      Σ.τ.ἐ. : Μεταξὺ τῶν Ἁγίων τῆς Πόλεως, στὸ παρὸν Ἡμερολόγιον, ὁ π. Δοσίθεος καταχωρίζει, στὶς σελ. 90 καὶ 91, τὸν «δικό μας» Ὅσιο Εὐγένιο τὸν Αἰτωλό, τὸν «ὅσιο καὶ τοῦ Γένους διδάσκαλον» ὅπως τὸν ἀποκαλεῖ.  Στὸν σύντομο βίο τοῦ ὁσίου Εὐγενίου, μεταξὺ ἄλλων, ὁ π. Δοσίθεος ἀναφέρει πώς: «ἀπεσύρθη εἰς τὴν ‘’ἡλιοστερῆ’’ Γούβαν τῶν ‘’κακοβιώτων’’ Ἀγράφων καὶ ἐκοιμήθη τῷ 1682, ἀφήσας συνεχιστὰς πολλοὺς καὶ τὴν φήμην τοῦ διδασκάλου τοῦ Γένους».

   Ἐπίσης, στὴν προαναφερθεῖσα μελέτη τοῦ π. Δοσιθέου «Τὸ εὐλογημένον Ῥουφέτιον τῶν Γουναράδων» ἀναφέρεται στὸν Μανωλάκην Καστοριανόν, τὸν διασημότερο τῶν ἀρχιγουναραίων στὸ δεύτερο μισὸ τοῦ 17^ου αἰ. καὶ τὴ σχέση καὶ ἀλληλογραφία του μὲ τὸν Εὐγένιο Γιαννούλη τὸν Αἰτωλό, ἀλλὰ καὶ σὲ ὅσα γράφει γι᾿ αὐτὸν ὁ Ἀναστάσιος Γόρδιος στὸ γνωστό του ἔργο μὲ τὸν βίο τοῦ Εὐγενίου Γιαννούλη. Ὁ Μανωλάκης Καστοριανὸς ὑπῆρξε γνωστὸς χορηγὸς σύστασης καὶ λειτουργίας Σχολείων Γραμμάτων μεταξὺ τῶν ὁποίων ἡ Σχολὴ τοῦ Αἰτωλικοῦ τὴν ὁποία ἵδρυσε ὁ Εὐγένιος Γιαννούλης καὶ στὴν ὁποία ὑπηρέτησε ὡς διδάσκαλος γιὰ 20 περίπου χρόνια (1690-1710) ὁ Ἀναστάσιος Γόρδιος.

ΛΕΙΨΑΝΟΘΗΚΗ ΜΕΓΑΛΩΝ ΒΡΑΓΓΙΑΝΩΝ ΑΓΡΑΦΩΝ

                        

       Λειψανοθήκη Μεγάλων Βραγγιανῶν

   

    Στὸν τόπο μας, στὰ Μεγάλα Βραγγιανὰ τῶν Ἀγράφων, σώζεται καὶ φυλάσσεται ὡς πολύτιμο, ἱερό, ἐκκλησιαστικὸ κειμήλιο, ἀργυρὴ λειψανοθήκη μὲ μέρος ἀπὸ ὀστᾶ τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπους, τοῦ Ἁγίου Τρύφωνος, τοῦ Ἁγίου Μοδέστου καὶ τοῦ Ἁγίου Νικήτα. Στὴν τοπικὴ προφορικὴ ὁμιλία εἶναι γνωστὴ ὡς  «Ἁϊ Χαράλαμπος». Πολλὰ μᾶς σώζει ἡ προφορικὴ παράδοση, ἀλλὰ καὶ ἡ ἴδια ἡ λειψανοθήκη, γιὰ τὸ πότε καὶ πῶς κατασκευάστηκε, ἀπὸ ποιούς, ποῦ εἶναι ἀφιερωμένη, ποιός ὁ τόπος προελεύσεως τῶν ὀστῶν καὶ πῶς μεταφέρθηκαν στὸν τόπο μας καθὼς καὶ διηγήσεις γιὰ τὶς θαυματουργικές της ἰδιότητες. 

    Ἡ λειψανοθήκη τῶν Μεγ. Βραγγιανῶν. Σ᾿ αὐτὴ τὴ φωτογραφικὴ λήψη διακρίνονται,  σὲ ἀνάγλυφη διακόσμηση,  οἱ  παραστάσεις  τοῦ Ἁγίου Μοδέστου, τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς  καὶ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου.

      Στὰ ΓΑΚ τοῦ νομοῦ Καρδίτσης ἐντοπίσαμε τὸ ἄγνωστο μέχρι τώρα συμβόλαιο- συμφωνητικὸ κατασκευῆς αὐτῆς τῆς λειψανοθήκης, τὸ περιεχόμενο τοῦ ὁποίου μᾶς παραδίδει πολλαπλὰ πολύτιμες καὶ χρήσιμες μαρτυρίες τόσο γιὰ τὸ ἴδιο αὐτὸ τὸ ἐκκλησιαστικὸ κειμήλιο, ὅσο καὶ γιὰ τὴν τοπικὴ κοινωνία καὶ τὰ μέλη της. Τὸ συμφωνητικὸ κατασκευῆς τῆς λειψανοθήκης συντάσσεται καὶ ὑπογράφεται, στὶς 7 Μαΐου 1882, στὴν Καρδίτσα, ἐνώπιον τοῦ Συμβολαιογράφου Καρδίτσης Νικολάου Κ. Σκαμπαρδώνη, μὲ παραγγέλλοντες τοὺς κτηματίες Βραγγιανῶν Εὐρυτανίας, Ἰωάννη Ἀντωνίου καὶ Γεώργιο Ἀργυρίου καὶ παραγγελιοδόχους τοὺς ἀργυροχρυσοχόους Γεώργιο καὶ Δημήτριο Κ. Δόϊκο.

                                                       Ἀριθ.  1106

 |² Ἐν Καρδίτσῃ σήμερον τὴν ἑβδόμην τοῦ |³ μηνὸς Μαΐου τοῦ χιλιοστοῦ ὀκτακοσιοστοῦ |⁴ ὀγδοηκοστοῦ δευτέρου ἔτους, ἡμέραν Παρασκευήν, ἐν τῷ |⁵ Συμβολαιογραφείῳ μου, ὄντι ἐν τῇ ἐνταῦθα οἰκίᾳ τοῦ |⁶ Ἀδὰμ Δ. Μίστρα, ἐνώπιον ἐμοῦ τοῦ Συμβολαιογράφου |⁷ Καρδίτσης Νικολάου Κ. Σκαμπαρδώνη, κατοίκου ὡς |⁸ ἐκ τῆς ἰδιότητός μου καὶ ἑδρεύοντος ἐνταῦθα, παρουσί|⁹ ᾳ καὶ τῶν εἰς οὐδεμίαν ἐξαίρεσιν ὑπαγομένων δύο |¹⁰ γνωστῶν μοι ἐνηλίκων μαρτύρων πολιτῶν Ἑλλήνων |¹¹ κ^ων  Ἰωάννου Σικαρδώνη καὶ Δημητρίου Καφφεντσῆ, |¹² ὑπαλλήλων τῆς Ἐφορίας, κατοίκων ἐνταῦθα |¹³ ἐμφανισθέντες προσωπικῶς οἱ ἀπ᾿ εὐθείας γνωστοί |¹⁴ μοι καὶ μὴ ὑπαγόμενοι εἰς νόμιμόν τινα  ἐξαίρεσιν |¹⁵ Γεώργιος καὶ Δημήτριος Κ. Δόϊκος, χρυσοχόοι, κά|¹⁶ τοικοι ἐνταῦθα, ἀφ᾿ ἑνὸς καὶ ἐξ ἄλλου, Ἰωάννης Ἀντω|¹⁷ νίου καὶ Γεώργιος Ἀργυρίου, κτηματίαι, κάτοικοι |¹⁸ τοῦ Χωρίου Βραγγιανῶν τοῦ Δήμου Ἀγράφων τῆς |¹⁹  Ἐπαρχίας Εὐρυτανίας, ἐδήλωσαν, ὅτι συνεβάλονται (sic) |²⁰ τὴν ἑξῆς συμφωνίαν μεταξύ των, ἤτοι οἱ μὲν δύο |²¹ πρῶτοι ὑπόσχονται καὶ ὑποχρεοῦνται νὰ κατασκευά|²² σωσι καὶ παραδώσωσι τοῖς δευτέροις κατὰ τὰς ἀρχὰς |²³  Σεπτεμβρίου τρέχοντος ἔτους μίαν ἀργυρὰν θήκην |²⁴ ἱερῶν λειψάνων (κουτίον) ζυγίζουσα δράμια ἑξακό|²⁵ σια ἕως ἑξακόσια πενῆντα καὶ κατασκευασθη|²⁶ σομένην ἀπὸ ἄργυρον καθαρὸν ἐκ νομισμά|²⁷ των Ἑλληνικῶν πεντοδράχμων καὶ φέρουσα σκα|²⁸ λίσματα τὰς εἰκόνας τῶν ἁγίων Χαραλάμπους |²⁹ Μοδίστου (sic), Νικήτα καὶ Τρύφωνος, ἐπὶ πληρωμῇ |³⁰ τῆς ἀξίας τῆς κατασκευασθησομένης ταύτης ἀρ|³¹ γυρᾶς θήκης δραχμῆς μιᾶς καὶ λεπτῶν |³² πέντε δι᾿ ἕκαστον δράμιον ἀργύρου |³³ κατειργασμένου, ἀπέναντι τοῦ ὁποίου τιμήματος |³⁴ ὁμολογοῦσιν ὅτι ἔλαβον οἱ πρῶτοι συμβαλλόμενοι |³⁵ παρὰ τῶν δευτέρων δραχμὰς τριακοσίας πεν|³⁶ τήκοντα ἕξ (356) καὶ θὰ λάβωσι τὰς ὑπολοίπους |³⁷ τὰς ἀρχὰς Σεπτεμβρίου  τρέχοντος ἔτους ὅτε ὀφείλουν |³⁸ ἀνυπερθέτως  νὰ παραδώσωσιν εἰς τοὺς δευτέρους |³⁹ τὴν κατασκευασθησομένην ταύτην ἀργυρὰν |⁴⁰ θήκην ἔχουσαν τὰ συμφωνηθέντα συστατικὰ |⁴¹ (καί) συνισταμένην ὡς εἴρηται ἐκ καθαροῦ ἀργύρου, |⁴² ὑποκείμενοι ἐν ἐναντίᾳ περιπτώσει  εἴς τε τὴν ἐπιστροφὴν |⁴³ τῶν ληφθεισῶν ὡς εἴρηται λόγῳ ἀρραβῶνος τριακοσίων |⁴⁴ πεντήκοντα ἓξ δραχμῶν πρὸς τοὺς δευτέρους συμβαλ|⁴⁵ (λ) ομένους καὶ πρὸς δὲ εἰς τὴν πρὸς αὐτοὺς πληρωμὴν |⁴⁶ δραχμῶν διακοσίων λόγῳ ποινικῆς ρήτρας, |⁴⁷ οἱ δὲ δεύτεροι συμβαλλόμενοι  ὅτι συνομολογοῦσι καὶ |⁴⁸  παραδέχονται τοὺς ἐκτεθέντας τοῦ παρόντος ὅρους |⁴⁹ ὑποσχόμενοι νὰ πληρώσωσιν εἰς τοὺς πρώτους τὸ ὑπό|⁵⁰ (λ)οιπον  τῆς ἀξίας τῆς παρ᾿ αὐτῶν κατασκευασθη|⁵¹ σομένης ἀργυρᾶς θήκης κατὰ τὴν ταχθεῖσαν ἀνω|⁵² τέρω προθεσμίαν ἐπὶ ποινῇ ἀπωλείας τῶν πλη|⁵³ ρωθεισῶν αὐτοῖς τριακοσίων πεντήκοντα ἓξ δραχ|⁵⁴ μῶν. Ἐφ᾿ ᾧ τῇ αἰτήσει των συνετάχθη τὸ παρόν, ἀνε|⁵⁵ γνώσθη κατὰ νόμον, ἐβεβαιώθη καὶ ὑπεγράφη  παρ᾿ ὅλων |⁵⁶ καὶ παρ᾿ ἐμοῦ.

  |⁵⁷ Οἱ μάρτυρες                                           |⁶⁰ Οἱ συμβαλλόμενοι

     (ὑπογραφές)                                                    (ὑπογραφές)

  |⁵⁸  […] λαζαρίδης                                       |⁶¹ Γεώργιος Κ. ΄Δόϊκος

  |⁵⁹ Δ. Ι. Καφφεντζῆς                                   |⁶² Δημήτριος Κ. Δόϊκος

                                                                       |⁶³ Ι. Ἀντωνίου

                                                                       |⁶⁴ Γ. Ἀργήρη(ου)

                       ( ὑπογραφή)  |⁶⁵ Ν. Κ. Σ(καμπαρδώνης).

    

      

     Τὸ τέλος, μὲ τὶς ὑπογραφὲς τῶν  συμβαλλομένων , τοῦ συμβολαίου-συμφωνητικοῦ κατασκευῆς τῆς λειψανοθήκης, χρονολογημένο  στὶς  7 Μαΐου 1882.

     Στὸ χεῖλος τῆς  ἄνω ἐπιφάνειας τοῦ ἀργυροῦ καλύμματος τῆς λειψανοθήκης,  κυκλοτερῶς, φέρει ἐγχάρακτη, μὲ κεφαλαιογράμματη γραφή, τὴν ἐπιγραφή:

ΘΗΚΗ ΙΕΡΩΝ ΛΕΙΨΑΝΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΘΕΙΣΑ ΔΑΠΑΝΗ ΜΕΝ ΤΩΝ ΑΕΙΜΝΗΣΤΩΝ ΠΑΠΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΚΑΙ ΓΕΩΡ(ΓΙΟΥ) ΠΑΠΑ ΧΡΗΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΔΙΑ ΙΩΑΝ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ 1882 ΙΟΥΛΙ(ΟΥ) 20.

   Στὴν ἄνω ἐπιφάνεια τοῦ ἐσωτερικοῦ ἀργυροῦ καλύμματος τῶν ὀστῶν τῆς λειψανοθήκης, πάλιν κυκλοτερῶς, φέρει τὴν ἐγχάρακτη, μικρογράμματη, ἀνορθόγραφη, ἀφιερωματικὴ σημείωση:

«Ἀφιεροθήσα εἶς τὴν εκλησίαν τὸν Ἀγ. Ἀποστ(όλων) κ(αὶ) Ἰωα(ννου) θεολόγ(ου) Βραγγειανόν».

  Πέριξ ἑκάστου τῶν ὀστῶν τῶν ἁγίων, ἀντιστοίχως, ἔχουν χαραχθεῖ οἱ ἑξῆς μικρογράμματες γραφές: «Μέρος τοῦ ἁγίου Χαραλάμπους», «Μέρος τοῦ ἁγίου Νηκίτα», «Μέρος τοῦ ἁγίου Μοδέστου», «Μέρος τοῦ ἁγίου Τρίφονος»·  ἀνὰ δύο ἑκατέρωθεν ἀνάγλυφης παραστάσεως τῆς Σταυρώσεως τοῦ Χριστοῦ.

   Παρατηροῦμε πὼς οἱ πρόγονοί μας καὶ αἴσθηση τοῦ ἱεροῦ εἶχαν καὶ κριτήριο καλαισθησίας καὶ τὴν κατάλληλη διαδικασία ἐπέλεξαν –διαθέτοντας μάλιστα ἀρκετά, γιὰ τὴν ἐποχὴ ἐκείνη, χρήματα‒ γιὰ τὴν κατασκευὴ τοῦ σημαντικοῦ αὐτοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἀργυροῦ σκεύους· ἔργο ἐκκλησιαστικῆς τέχνης ποὺ σώζεται μέχρι σήμερα στὸν τόπο μας.

   Γιὰ τὴν λειψανοθήκη τῶν Μεγ. Βραγγιανῶν, περισσότερα, ἀναλυτικότερα καὶ μὲ τὸν ἀνάλογο σχολιασμὸ θὰ δημοσιευθοῦν συντόμως σὲ μελλοντική μας ἀνακοίνωση, σὲ ἄλλον χῶρο,  καθὼς αὐτὸς τῆς ἐφημερίδας μας εἶναι περιορισμένος καὶ δὲν ἐπιτρέπει κάτι τέτοιο. Θερμὲς εὐχαριστίες στὸν κ. Πέτρο Κομπορόζο γιὰ τὸν ἐντοπισμὸ τοῦ συμφωνητικοῦ κατασκευῆς τῆς λειψανοθήκης καὶ στὸν κ. Γιάννη-Ἀνάργυρο Μαυρομύτη γιὰ τὴν πολύτιμη βοήθειά του στὴ μεταγραφή του, καθὼς καὶ στὸν αἰδεσιμότατο π. Παναγιώτη Τσιώλη γιὰ τὴ συμβολή του στὴ φωτογράφηση τῆς λειψανοθήκης.  

                                                                                  Κωνσταντῖνος Σπ. Τσιώλης

                           

Διακόσια χρόνια ἀπὸ τὴν ἔλευση τοῦ Κυρίλλου Καστανοφύλλη στὴ Μονὴ Προυσοῦ

ΚΑΣΤΑΝΙΑ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ 10 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2014

Ἕτερον χειρόγραφον βιβλίον τοῦ Γορδίου

Ἡ πρόσληψη, ἀπὸ τὸν Κύριλλο Καστανοφύλλη, τοῦ ἔργου καὶ τῆς βιοτῆς τοῦ

Ἀναστασίου Γορδίου

  

 Ὁ πολιτιστικὸς σύλλογος τῶν ἁπανταχοῦ Καστανιωτῶν Εὐρυτανίας καὶ ἡ Πανευρυτανικὴ Ἕνωση διοργάνωσαν  Ἡμερίδα μὲ θέμα: «(1814-2014) Διακόσια χρόνια ἀπὸ τὸν ἐρχομὸ τοῦ ἀναμορφωτῆ ἡγουμένου Κυρίλλου Καστανοφύλλη στὸ μοναστήρι τοῦ Προυσοῦ», ποὺ πραγματοποιήθηκε στὴν Καστανιὰ τοῦ Προυσοῦ, στὶς 10 Αὐγούστου 2014, στὸν χῶρο τοῦ τοπικοῦ σχολικοῦ κτηρίου. Μετὰ ἀπὸ σχετικὴ πρόσκληση παρευρεθήκαμε στὴν Καστανιά,  καὶ πλὴν τῆς ἀβραμιαίας φιλοξενίας τῶν Καστανιωτῶν, σὲ παρέμβαση μας κατὰ τὴν διάρκεια τῆς Ἡμερίδας ἀναφερθήκαμε ἐν περιλήψει στὴν σχέση τοῦ Καστανοφύλλη μὲ τὸν Γόρδιο. Ἔτσι,  Ἀπὸ τὴ μελέτη τοῦ βίου καὶ τοῦ ἔργου τοῦ Κυρίλλου Καστανοφύλλη καταγράφεται ‒μικρῆς ἔκτασης μὲν ἀλλὰ ὑπαρκτή‒ σχέση του μὲ τὸν Ἀναστάσιο Γόρδιο καὶ τὸ ἔργο του. Ἔτσι, στὸ πόνημα τοῦ Κυρίλλου  «Ἱερὰ Διήγησις» (κώδ. 3), γραμμένη ἐξ ὁλοκλήρου ἀπ’ αὐτόν, καταχωρίζεται τὸ θαῦμα τῆς θεραπείας δαιμονοπλήκτου ἀπὸ τὴν Παναγία, μὲ τὴ συμβουλευτικὴ συνδρομὴ τοῦ Γορδίου. Ἀκόμη, στὸ Κτηματολόγιο τῆς μονῆς Προυσοῦ (κώδ. 42), ἔργο ἐπίσης τοῦ Κυρίλλου, καὶ συγκεκριμένα στὸν κατάλογο τῶν χειρογράφων καὶ ἐντύπων βιβλίων του, στὶς σελίδες 855 καὶ 856, καταχωρίζονται τρία χειρόγραφα μὲ ἔργα τοῦ Ἀναστασίου Γορδίου· ἔνδειξη τοῦ ἐνδιαφέροντος τοῦ Κυρίλλου γιὰ ἐκκλησιαστικὰ ἀλλὰ καὶ ἐσχατολογικά-προφητολογικὰ ἔργα ἑνὸς σεβάσμιου Ἀγραφιώτη.  Τέλος, ὁ κώδικας 693 τῆς Ἱ. Μ. Παντελεήμονος Ἁγ. Ὄρους, μὲ ἐπιστολὲς λογίων τῆς Τουρκοκρατίας (μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ τοῦ ἰδίου τοῦ Ἀναστασίου) ἀλλὰ καὶ μὲ Ἠθικὰ καὶ Θρησκευτικὰ κείμενα ‒γραμμένος σὲ μεγάλο μέρος του ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Γόρδιο‒, πιθανολογεῖται πὼς μεταφέρθηκε στὸ Ἅγιον Ὄρος, στὴν ἀνωτέρω Μονή,  ὅπου καὶ σήμερα βρίσκεται, ἀπὸ τὸν Κύριλλο Καστανοφύλλη, καθὼς ἦταν ἡ Μονὴ τῆς ἀσκήσεώς του καὶ διατηροῦσε στενὴ πνευματικὴ σχέση μὲ αὐτήν.

   Παρθέτουμε, ὅπως περιγράφεται στὴν «Ἱερὰ Διήγηση» τοῦ Κυρίλλου Καστανοφύλλη, τὸ περιστατικὸ τῆς συμβολῆς τοῦ Ἀναστασίου Γορδίου στὴ θεραπεία   ἀπὸ τὴν Παναγία, δαιμονησθέντος νέου, στὴ μονὴ Προυσοῦ:

«Τὸν αὐτὸν δὲ καιρὸν ἕνας νέος, υἱὸς πλουσίου τινὸς ἐκ χώρας Μεσολογγίου ἐδαιμονίζετο. Τοῦτον ἔφεραν οἱ συγγενεῖς αὐτοῦ εἰς τὴν Θεοτόκον νὰ ἰατρευθῇ, ἔπειτα νὰ μείνῃ εἰς τὸ Μοναστήριον νὰ γένῃ καλόγηρος. Τοιοῦτον δὲ φοβερὸν δαιμόνιο εἶχεν ὥστε μὲ τὸ στόμα αὐτοῦ τοῦ πάσχοντος ὡμιλοῦσεν αὐτὸ ἔσωθεν, καὶ πολλάκις ἐφανέρωνεν εἰς τοὺς παρόντας τὰ μακρὰ κὰι ἀπόντα. Μίαν δὲ τῶν ἡμερῶν ἐβουλήθησαν οἱ  πατέρες τῆς Μονῆς νὰ στείλουν εἰς τὸν σοφώτατον Ἀναστάσιον  Γόρδιον, νὰ τὸν ἐρωτήσουν, νὰ ὑπάγῃ νὰ ἰδοῦν τί τοὺς συμβουλεύει περὶ τούτου. Ὅθεν ἕνας νέος, Δημήτριος ὀνόματι[1], ὡς φίλος τοῦ πατρὸς τούτου τοῦ πάσχοντος, ἐπῆγε μόνος του εἰς τὸν Γόρδιον νὰ τὸν ἐρωτήσῃ, ὁ δὲ σοφώτατος ἐκεῖνος τῳόντι διδάσκαλος, ἀπεκρίθη Εὐαγγελικῶς εἰς αὐτόν, καὶ εἶπε μὲ πρῶτον λόγον· «Τοῦτο τὸ γένος οὐκ ἐκπορεύεται, εἰμὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ». Ἀφοῦ δὲ ἐγύρισεν ὁ ῥηθεὶς Δημήτριος ὀπίσω, πρὶν νὰ φθάςῃ εἰς τὴν Μονήν, ἐβγῆκεν ὁ δαιμονιζόμενος ἀπὸ τὸ Κελλίον τῶν ἀσθενῶν, καῖ λέγει εἰς τοὺς πατέρας· «Ὁ ἄνθρωπος τὸν ὁποῖον ἐστείλατε νὰ ἐρωτήςῃ διὰ ἐμένα κάτω εἰς τὸν ποταμὸν εἶναι ὅπου ἔρχεται, καὶ ἐβγᾶτε νὰ τὸν ἐρωτήσετε νὰ ἰδῆτε τί τοῦ εἶπεν ἐκεῖνος ὁ χαϊμένος διὰ λόγου μου». Αὐτὰ ἔλεγε τὸ δαιμόνιον. Μετὰ δὲ ὥραν ἦλθε καὶ ὁ Δημήτριος, οἱ δὲ ἀδελφοὶ ἠπόρησαν διὰ τὸ τοιοῦτον. Μετὰ ταῦτα ἐποίησαν καὶ αὐτοὶ κατὰ τὴν ἀπόκρισιν τοῦ δασκάλου, ἢ μᾶλλον εἰπεῖν κατὰ τὸν Εὐαγγελικὸν λόγον· καὶ πρῶτον μὲν ἔβαλαν δίαιταν εἰς τὸν πάσχοντα τὴν παθοκτόνον καὶ δαιμονοκτόνον νηστείαν, καὶ τοῦ ἔδιδαν κάθε τρεῖς ἡμέρας ὀλίγον ψωμὶ καὶ νερόν, καὶ οὐδὲν ἄλλο, ἕως ὅτου ἐφθάρη ὅλον τὸ πρῶτον κάλλος τοῦ σώματός του. Ἔπειτα τὸν ἐπρόσταξαν ὅταν ἔχῃ ὀλίγον τὸν νοῦν του νὰ προσεύχεται εἰς τὸν Ἰησοῦν, καὶ εἰς τὴν Θεοτόκον, ἐν ἀδιστάκτῳ καρδίᾳ καὶ πίστει, ποιοῦντες καὶ αὐτοὶ παρακλήσεις ὑπὲρ αὐτοῦ τὸ κατὰ δύναμιν. Ὄθεν εἰς ὀλίγον καιρόν, χάριτι τῆς Θεοτόκου, ἠλευθερώθη τελείως ἀπὸ ἕνα τοιοῦτον δαιμόνιον, τόσον ὥστε ἔγεινεν ἕνα φρονιμώτατος καὶ στοχαστικώτατος ἄνθρωπος. Ὕστερον ὅμως δὲν ἠθέλησεν νὰ φυλάξῃ τὴν ὑπόσχεσιν, ἀλλ’ ἠθέλησε νὰ ὑπάγῃ εἰς τὴν πατρίδα του, νὰ ὑπανδρευθῇ. Ὅθεν ἐν μιᾷ τῶν ἡμερῶν ἔκαμεν ἀφ’ ἑσπέρας ἕτοιμα τὰ ῥοῦχα του, καὶ δύο μουλάρια, διὰ νὰ ἀναχωρήσῃ τὸ πρωΐ. Κατὰ δὲ τὴν νύκταν ἐκείνην τὸν ἔπιασεν ἕνα δεινὸν κόψιμον τῆς καρδίας, καὶ ἕως τὴν ἄλλην ἡμέραν ἀντὶ νὰ ὑπάγῃ εἰς τὴν πατρίδα του παρέδωκε τὴν ψυχὴν καὶ ἀπῆλθε εἰς ἄλλην πατρίδα τὴν ᾀεὶ διαμένουσαν· οἷς κρίαμασιν Κύριος μόνον οἶδεν».

                                                                                     

                                                        Κωνσταντῖνος Σπ. Τσιώλης

                                                       

---