ΓΑΜΟΣ ΕΝ ΣΚΙΑΘῼ, 6 ΙΑΝ. 1891

 

Σήμερα γάμος γίνεται, στὴ Σκιάθο*

                                          Καὶ  σ’ τὰ δικά των!

 

Tὸ  φ. 889 τῶν Χρονικῶν Δυτικῆς Μακεδονίας τῶν Γρεβενῶν ἐκδίδεται στὶς 9 Ὀκτ. 2020, ὅταν ἡ κατ’ Ἀνατολὰς  Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία τιμᾶ τὴν μνήμη τοῦ ὁσίου Ἀνδρονίκου καὶ τῆς συμβίας  αὐτοῦ Ἀθανασίας. Ἡ τιμὴ τῆς μνήμης τοῦ ἐναρέτου ζεύγους παραπέμπει στὸ ζεῦγος Ἀλεξάνδρου Μωραϊτίδη καὶ τῆς ὁμοζύγου του Βασιλικῆς Φουλάκη.

Ἀλέξανδρος Δ. Μωραϊτίδης.
Ἔργο (2018) Κώστα Ντιό

Ὁ Μωραϊτίδης παντρεύεται τὴν Βασιλικὴ Φουλάκη σὲ ἡλικία 51 ἐτῶν ‒πρεσβύτης γιὰ τὰ δεδομένα τῆς ἐποχῆς‒ στὶς 18 Φεβρουαριου 1901 στὴν Καπνικαρέα. Γνωρίστηκαν, ἐν εἴδει πνευματικοῦ εἰδυλλίου, στὶς ἀγρυπνίες τοῦ Ἁγίου Ἐλισσαίου. Ὁ γάμος εἶχε τὸ ἰδιαίτερο χαρακτηριστικὸ γνώρισμα πὼς ἔζησαν μαζί, συντροφικά, παρθενίαν φυλάττοντες, μέχρι τὴν κοίμηση τῆς Βασιλικῆς στὶς 19 Μαΐου 1914, ἡ ὁποία λίγες μέρες πρὸ τῆς κοιμήσεώς της ἔλαβε τὸ ‘‘ἀγγελικὸ σχῆμα’’ ὡς μοναχὴ Ἀθανασία. Καὶ ὁ Ἀλέξ. Μωραϊτίδης, λίγες ἑβδομάδες πρὸ τῆς κοιμήσεώς του, ἀπέκτησε στὶς 16  Σεπτ. 1929 τὸ Μέγα καὶ Ἀγγελικὸ  Σχῆμα ὡς μοναχὸς Ἀνδρόνικος, προφανῶς κατὰ μίμησιν τοῦ ἐξ Ἀντιοχείας ὁσιακοῦ ζεύγους Ἀνδρονίκου καὶ Ἀθανασίας. Ἔλεγε πάντα πώς:

 

«Ἡ μακαρία Ἀθανασία μου κάπου ἀποδημεῖ καὶ μὲ περιμένει νὰ ὑπάγω»

Ὁ γάμος τῆς Κυριακούλας Μωραϊτίδη καὶ τοῦ Κωνσταντίνου Μυτιληναίου ὅπως καταχωρίζεται στὸ Βιβλίο γάμων τοῦ ναοῦ τῶν Τριῶν Ἱεραρχων τοῦ ἔτους 1891μὲ αὔξοντα ἀριθ. 2.

 

Στὶς 6 Ἰαν.1891, τὴν ἡμέρα τῶν Θεοφανίων, τελοῦνται στὴ Σκιάθο οἱ γάμοι τῆς Κυριακούλας, ἀδελφῆς τοῦ Ἀλεξάνδρου Μωραϊτίδη, μὲ τὸν ἀρχιναυπηγὸ Κωνσταντῖνο Γ. Μυτιληναῖο. Στὸν γάμο ἦταν παρὼν ὁ ἀδελφὸς τῆς Κυριακούλας καὶ τοῦ Ἀλέξανδρου Μωραϊτίδη, ὁ Ἰωάννης (Γιαννιός) Μωραϊτίδης, νομικὸς καὶ εἰρηνοδίκης. Ὁ ἕτερος ἀδελφός της, ὁ καθηγητὴς καὶ δημοσιογράφος Ἀλέξανδρος ἦταν στὴν Ἀθήνα, ὅπου ὅλος ὁ εὐάρεστος ἐκεῖνος θόρυβος τῆς ζωῆς καὶ τῆς ἐργασίας. Τὸ γεγονὸς ἀνακοινώνεται στὴν ἐφ. Νέα Ἐφημερὶς τοῦ Ἰωάννη Καμπούρογλου, στὸ φύλλο τῆς Παρασκευῆς, 11 Ἰανουαρίου 1891. Μάλιστα, ὁ Ι. Καμπούρογλου ἀνακοινώνει καὶ τὴν ἐπάνοδο τοῦ  ἀγαπητοῦ του, ὅπως ἀποκαλεῖ, Ἰωάννη Μωραϊτίδη, ἀπὸ τὴ Σκιάθο στὴν Ἀθήνα, τὴν προηγουμένη τῆς δημοσιεύσεως, στὶς 10 Ἰαν.  1891. Φαίνεται πὼς ὁ Καμπούρογλου, ὅπως καὶ μὲ τὸν Ἀλέξανδρο, διατηροῦσε φιλικὴ σχέση μὲ τὸν Ἰωάννη Μωραϊτίδη. Ὁ Ἀλέξανδρος Μωραϊτίδης γνωριζόταν μὲ τὸν Ἰωάννη Καμπούρογλου ἀπὸ τὸ 1873, ὅταν προσελήφθη ὡς δημοσιογράφος, πρακτικογράφος τῆς Βουλῆς, κατὰ τὸ σύστημα τῶν Γαλλικῶν ἐφημερίδων Liberté καὶ Figaro, στὴν ἐφ. Ἐφημερίς τοῦ Κορομηλᾶ, στὴν ὁποία ὁ Καμπούρογλου ἦταν ὁ ἀρχισυντάκτης της.

Ὁ Ἰω. Καμπούρογλου γνωρίζοντας πὼς οἱ δύο ἀδελφοὶ ἦσαν ἀκόμη ἄγαμοι  εὔχεται ἐξ ὅλης καρδίας:

 Κ α ὶ   σ ’  τ ὰ   δ ι κ ά  τ ω ν!

Ἡ εὐχή του, ὅμως, δὲν πραγματοποιήθηκε. Ἄραγε, οἱ ἀδελφοὶ Μωραϊτίδη νὰ ἦσαν ἀπὸ τοὺς ἐπιθυμοῦντες νὰ νυμφευθῶσι ἢ ἦσαν ἐκ τῶν μὴ ἐπιθυμούντων καὶ ὁ Καμπούρογλου εἶχε τὴν καλὴ πρόθεση νὰ τοὺς προτρέψει νὰ ἔλθουν εἰς γάμου κοινωνίαν; Ὁ Ἰωάννης (Γιαννιός) Μωραϊτίδης παρέμεινε μέχρι τὸ τέλος τῆς ζωῆς του ἄγαμος, ὁ δὲ Ἀλέξανδρος ἔκαμε αὐτὸν τὸν ἰδαιτέρο γάμο στὴν διάρκεια τοῦ  ὁποίου, "τὴν φθαρτὴν ἀγάπην, τῷ ἔρωτι Κυρίῳ ἀνταλλαξάμενος", ἔζησε μὲ τὴν Βασιλικὴ Φουλάκη μιὰ χριστιανικὴ συντροφικὴ ζωή· ὡς μοναχὸς κυλιόμενος εἰς τὸν κόσμον. Ἔτσι, δὲν ὑπάρχουν πλέον ἀπόγονοι ἐξ ἀρρενογονίας ἀπὸ τὸν Ἀλέξανδρο Μωραϊτίδη καὶ τὴν οἰκογένειά του.

Καρνάγιο Κωνσταντίνου Γ. Μυτιληναίου. Δεκ. 1920. Διακρίνεται στὸ μέσον μὲ τὸ βέλος ὁ γιὸς τῆς Κυριακούλας Μωραϊτίδη καὶ τοῦ Κωνσταντίνου Μυτηλιναίου, Γεώργιος Μυτηλιναῖος, ἀνεψιὸς τοῦ Ἀλεξ.Μωραϊτίδη. Ἀπὸ τὸ λεύκωμα, Γιάννης Παρίσσης, Φωτομνῆμες ποὺ μᾶς ταξιδεύουν, [Μουσεῖο ναυτικῆς καὶ πολιτιστικῆς παράδοσης Σκιάθου], Σκιάθος 2019, σ. 40.

Ὁ γάμος τῆς Κυριακούλας Μωραϊτίδη καὶ τοῦ Κωνσταντίνου Μυτιληναίου καταχωρίζεται στὸ Βιβλίο γάμων τοῦ ναοῦ τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν τοῦ ἔτους 1891μὲ αὔξοντα ἀριθ. 2. Ἀναφέρονται οἱ ἡλικίες τοῦ ζεύγους: ὁ μὲν Κωνσταντῖνος 30 ἐτῶν, ἡ δὲ Κυριακούλα 22. Τὸν γάμο ἐτέλεσε ὁ ἀρχιμανδρίτης Ἀνδρέας Μπούρας (1854-1917) καὶ ἔτσι ἡ οἰκία Κωνσταντίνου Γ. Μυτιληναίου δὲν ἦταν πλέον ἐρημία χωρίς ὄασιν καὶ ἡ Κυριακούλα πλέον θὰ ἔκαμνε τὸ πάτωμα ν’ἀστράφτῃ , καὶ τὸν τοῖχον νὰ ζηλεύει τὸ πάτωμα.

Ὁ Γιαννιὸς Μωραϊτίδης γεννήθηκε τὸ 1858. Σπούδασε νομικὰ κι ἔγινε εἰρηνοδίκης. Ὑπηρέτησε σὲ διαφόρες πόλεις καὶ τελευταῖα στὴ Μυτιλήνη, ὅπου ἔμεινε καὶ μετὰ ποὺ τὴ σύνταξή του. Πέθανε τὸ 1941 ἄγαμος. Προμήθευε τὸ ἀδελφό του Ἀλέξανδρο μὲ λάδι ἀπὸ τὴν Μυτιλήνη, ὅπως δηλώνει ὁ Ἀλέξ. Μωραϊτίδης σὲ ἐπιστολή του πρὸς τὴν ἄλλη ἀδελφή του, τὴν Σειραϊνώ:

 

«Λάδι ἐπὶ τοῦ παρόντος ἔχω. Μοῦ ἔστειλε ὁ Γιαννιὸς  προχθὲς ἕνα τενεκέ»

 

Γεώργιος Κων Μυτιληναῖος, γιὸς τῆς Κυριακούλας Μωραϊτίδη

 καὶ τοῦ Κωνσταντίνου Μυτηλιναίου 

καὶ ἀνεψιὸς τοῦ Ἀλεξ. Μωραϊτίδη. 

Ἀπὸ τὸ λεύκωμα, Γιάννης Παρίσσης, 

Φωτομνῆμες ποὺ μᾶς ταξιδεύουν, 

[Μουσεῖο ναυτικῆς καὶ πολιτιστικῆς παράδοσης Σκιάθου], 

Σκιάθος 2019, σ. 52.

Ὁ Ἀλέξανδρος τὸν νοιαζόταν καὶ εἶχε φροντίσει νὰ μετατεθεῖ στὸν Πειραιᾶ ἀλλὰ ὁ Γιαννιός δὲν θέλησε, ὅπως γράφει σὲ ἐπιστολή του στὴν ἀνεψιά του Ἀρετώ, στὶς 23 Δεκ. 1922:

 

«Μετέθεσα εἰς τὸν Πειραιᾶν τὸν Γιαννιόν, διὰ νὰ εἴμεθα μαζί, ἀλλὰ δὲν ἠθέλησε, καὶ τὸ ἐχάλασα πάλι»

 

Ὁ Κωνσταντῖνος Μυτηλιναῖος ἦτο ἀπ’ἐκεῖνα τὰ χώματα· γεννήθηκε τὸ 1861 στὴν Σκόπελο καὶ τὸ ὄνομά του ἦταν ἀρχικὰ Μυτιληνόπουλος. Ξεκίνησε μὲ ναυπηγεῖο στὴ Σκόπελο. Εἶχε διατελέσει δημοτικὸς Σύμβουλος καὶ πρόεδρος τοῦ Δημοτικοῦ Συμβουλίου ἐπὶ Δημαρχίας ἑνὸς ἐκ τῶν πλέον ἱστορικῶν δημάρχων τῆς Σκιάθου τοῦ Φιλοκλῆ Γεωργιάδη (1845-1936), συζύγου τῆς Μαρίκας Φραγκίστα (1869-1907), ἡ ὁποία εἶχε ἀπώτερη καταγωγὴ ἀπὸ τὰ Ἄγραφα τῆς Εὐρυτανίας καὶ γιὰ τὴν ὁποία ὁ Ἀλέξ. Παπαδιαμάντης εἶχε δημοσιεύσει σχετικὴ νεκρολογία.

Ἡ Κυριακούλα ἦταν ἡ δεύτερη ἀδελφὴ τοῦ Μωραϊτίδη. Γεννήθηκε τὸ 1869 (κατὰ τὸν Ἰω. Φραγκούλα τὸ 1865). Πέθανε τὸ 1945. Φρόντιζε τὸν ἀδελφό της Ἀλέξανδρο στέλνοντάς του ἐδώδιμα προϊόντα τῆς Σκιάθου, ὅπως γράφει σὲ ἐπιστολή του ὁ Μωραϊτίδης πάλι στὴν ἀνεψιά του Ἀρετώ:

 

«Νὰ εἰπῇς τῆς Κυριακούλας νὰ μοῦ στείλει καμμιὰ μυζιθρίτσα μὲ κανένα στρατιώτη, ξεύρει ὁ Γιωργός, καὶ κανένα ξηρὸ χταπόδι. Πέρασε τὸ Σαρανταήμερο καὶ βαρέθηκα τὰ ὄσπρια. Δὲν ἔχει κανένα χταποδάκι; .. Ἂν ἔλθῃ ὁ Σταμάτης θὰ τοῦ δώσω... 20 δραχ. διὰ τὴν λειτουργίαν μου, νὰ τὴν κάμῃς ὅταν εἶναι καιρὸς κατάλληλος»

 

Γιὸς τοῦ ζεύγους Κωνσταντίνου καὶ Κυριακούλας καὶ ἀνεψιὸς τοῦ Ἀλεξ. Μωραϊτίδη ἦταν  ὁ ἐπιτυχημένος ἀρχιναυπηγὸς ἱστιοφόρων στὸ νησί, Γεώργιος Μυτιληναῖος, ὁ ὁποῖος ἐκλέχτηκε πολλὲς φορὲς κοινοτικὸς σύμβουλος. Πέθανε τὸ 1972. 

Δὲν ἔγινε γνωστὸ ἂν μετὰ τὸν γάμο τῆς Κυριακούλας Μωραϊτίδη καὶ τοῦ Κωνσταντίνου Μυτηλιναίου ἀκολούθησαν σφαχτὰ καὶ σπληνάντερα καὶ κοκορέτσια κὰὶ κρασοβόλια ἄφθονα. Ὅμως, ὁ γιός τους  Γεώργιος πρόκοψε ὡς ἀρχιναυπηγός, ὀνομαστότερος κι ἀπ’ τὸν πατέρα του.  Καὶ ἡ Κυριακούλα εἶχε πλέον τὴν ἄνεση νὰ στέλνει καλούδια καὶ παραγγελιὲς στὸν ἀδελφό της Ἀλέξανδρο ὅπως μᾶς παραδίδεται ἀπὸ τὴν ἀλληλογραφία τοῦ Ἀλέξ. Μωραϊτίδη.

 

Ἐφ. Νέα Ἐφημερίς, φ. 11 /11.1.1891, σ. 6.

KΕΙΜΕΝΟ 

—Ἐτελέσθησαν ἐν Σκιάθῳ τὴν παρελθοῦσαν Κυριακήν, ἐν χαρᾷ καὶ ἀγαλλιάσει, οἱ γάμοι τοῦ ἀρίστου ἐκεῖσε ἀρχιναυπηγοῦ κ. Κωνστ. Μυτιληναίου μετὰ τῆς ἀρίστης καὶ ὡραίας δεσποινίδος Κυριακούλας Μωραϊτίδου ἀδελφῆς τῶν φίλων μας κκ. Ἀλεξ. Μωραϊτίδου, καθηγητοῦ καὶ Ἰω. Μωραϊτίδου τελειοφοίτου τῆς νομικῆς. Συγχαίρομεν τοῖς ἐπ’αἰσίοις στεφθεῖσι καὶ εὐχόμεθα αὐτοῖς τὰ ἀγαθὰ τοῦ Ἀβραὰμ καὶ βίον μακρὸν καὶ ἀνέφελον. Συγχαίρομεν δὲ καὶ τοῖς ἀγαπητοῖς  φίλοις κκ. Μωραϊτίδῃ  ἐπὶ τῇ  καλῇ ἀποκαταστάσει φιλτάτης ἀδελφῆς των. Κ α ὶ  σ’ τ ὰ  δ ι κ ά  των!

—Ἐπανέκαμψε χθὲς ἐκ Σκιάθου χαρούμενος ἐπὶ τοῖς γάμοις τῆς ἀδελφῆς του ὁ ἀγαπητὸς κ. Ἰωάννης Μωραϊτίδης.

Ἐφ. Νέα Ἐφημερίς, φ. 11 /11.1.1891, σ. 6.

Σημ: Εὐχαριστίες πολλὲς στὸν καθηγητὴ τῆς νεοελληνικῆς φιλολογίας τοῦ ΑΠΘ κ. Λάμπρο Βαρελᾶ γιὰ τὴν παραχώρηση τῆς εἴδησης τοῦ γάμου τῆς Κυριακούλας, ἀδελφῆς τοῦ Ἀλεξάνδρου Μωραϊτίδη, καθὼς καὶ στὸν π. Κωνσταντῖνο Καλλιανὸ καὶ τοὺς Σκιαθίτες κ. Γιάννη Παρίσση καὶ κ. Γεώργιο Χρήστου γιὰ τὴ σημαντικὴ καὶ οὐσιαστικὴ βοήθειά τους.  Ὑπόχρεος στὸν Ἀντώνη Ν. Παπαβασιλείου καὶ τὴ Θεολογία Τσουκαλᾶ γιὰ τὴ δημοσίευση. Τέλος, ἔτη πολλὰ τὰ τῆς μνήμης τοῦ Ἀλεξάνδρου Μωραϊτίδη γιὰ τὰ 170 χρόνια ἀπὸ τὴ γέννησή του (15 Ὀκτ. 1850) καὶ τοῦ μοναχοῦ Ἀνδρόνικου (Μωραϊτίδη) γιὰ τὰ ὀνομαστήριά του. 

Κωνσταντῖνος Σπ. Τσιώλης

* Πρώτη δημοσίευση στὰ Χρονικὰ Δυτικῆς Μακεδονίας (τῶν Γρεβενῶν), φ. 889/9.10.2020, σ. 15-16 .