ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΓΡΑΝΙΤΣΑΣ: «ΤΑ ΑΓΡΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΒΟΥΝΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΛΟΓΓΟΥ»

Ὁ καλὸς φίλος τῶν Ἀγράφων καὶ ‒μεταξὺ πολλῶν ἄλλων‒ ἐκδότης τῶν Χρονικῶν Δυτικῆς Μακεδονίας, Ἀντώνης Παπαβασιλείου γράφει μετὰ ἀπὸ τὴν ἀνάγνωση τοῦ κλασικοῦ πλέον ἔργου τοῦ Στέφανου Γρανίτσα:

«Γρεβενά,  31. 10. 2017

Ψὲς βράδυ τελείωσα Τὰ ἄγρια καὶ τὰ ἥμερα τοῦ βουνοῦ καὶ τοῦ λόγγου. 

Μπορεῖ, σαν μαθητής, νὰ τὰ εἶχα ξαναδιαβάσει. Θυμόμουν πάντως τὶς τυπωμένες μὲ κόκκινη μελάνη ἀπεικονίσεις τῶν… βιογραφηθέντων ζώων. 

Τὰ ρουφάω σὰν δροσιστικὸ κάθε πρωί, ἔγραφε γιὰ τὰ χρονογραφήματα τοῦ Στέφανου Γρανίτσα (1880-1915) ὁ Βλάσης Γαβριηλίδης.

Σύντομος ὁ βίος τοῦ ἐξ (Ἀγράφων) Εὐρυτανίας Σ. Γ., ἀλλὰ παλληκαρήσιος. Ἔφεδρος Ἀνθυπολοχαγὸς στοὺς Βαλκανικούς, βουλευτής, ἄνθρωπος βαθιᾶς καλλιέργειας καὶ λεπτοῦ (ἀγραφιώτικου) χιοῦμορ.

Τά ἄγρια καὶ τὰ ἥμερα, σειρὰ ἄρθρων του στἠν ΕΣΤΙΑ, θὰ συγκεντρωθοῦν μεταθανάτια σὲ τόμο ἀπὸ τὸν Ἐλευθερουδάκη (τύποις Π. Πετράκου, Σοφοκλέους 7, Ἀθῆναι) καὶ θὰ τυπωθοῦν τὸ 1921, μὲ πρόλογο τοῦ Ζ.Λ. Παπαντωνίου.

Μικρὸν ἐδάφιον:

Ἡ Πέστροφα εἶναι τὸ εὐμορφότερο καὶ ἀφθονώτερο ψάρι τῶν Εὐρυτανικῶν ποταμιῶν. Τὸ ὄνομά της τὸ χρεωστεῖ εἰς τὸ κυριώτερον χάρισμα ποὺ ἔχει. Εἶναι τὸ μόνο ψάρι ποὺ ἀνηφορίζει τὰ ποτάμια (ἐπιστρέφει, πέστροφα).
Τὸ πρᾶγμα δεν εἶναι ὀλίγον παράξενον. Τὰ Εὐρυτανικὰ ποτάμια, ἰδίως τὰ τῶν Ἀγράφων, δὲν ἔχουν μόνον τὰς ἀποτομωτέρας κλίσεις, ἀλλὰ καὶ συχνοὺς καταρράκτας μεγάλου ὕψους. Πῶς λοιπὸν τοὺς ἀναβαίνει ἡ Πέστροφα; Ἰδοὺ ἡ τέχνη της: Ἅμα φθάσῃ εἰς τὸν ποῦντον (τὸ κάτω μέρος τοῦ καταρράκτου), δαγκώνει τὴν οὐράν της, κουλουριάζεται καὶ ἐκσφενδονίζεται πρὸς τὰ ἐπάνω, διατρυπώσα ὡς βέλος τὴν σούδαν τῶν νερῶν.

Τῶν ποταμῶν αὐτῶν ἔλαβε τὴ δροσιὰ καὶ τὴν μοίρασε μὲ μελάνι, σὲ ὅλους μας».

Κωνσταντῖνος Σπ. Τσιώλης