ΣΚΙΑΘΟΣ, 25 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1929. ΚΟΙΜΗΣΙΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΜΩΡΑΪΤΊΔΟΥ

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΜΩΡΑΪΤΊΔΗ ΣΤῸ ΚΑΡΠΕΝΗΣΙ (1901)

 

Ἀλέξανδρος Μωραϊτίδης.

Ἀκρυλικὸ σὲ χαρτί,  

ἔργο (2018) τοῦ Κώστα Ντιό 

 

Στὶς 25  Ὀκτ. 1929 ἐκοιμήθη στὴ Σκιάθο, τὴ γενέτειρά του, ὁ Ἀλέξανδρος Μωραϊτίδης· ὡς μοναχὸς Ἀνδρόνικος πλέον, ἀφοῦ τὸν προηγούμενο μῆνα ἐκάρη μοναχός. Μετὰ ἀπὸ δύο ἡμέρες στὴν ἐφ. Σκρίπ δημοσιεύται ἀνωνύμως ἕνα μικρὸ ἄρθρο μὲ ἀφορμὴ τὸν θάνατόν του. Γράφει ὁ συντάκτης τοῦ μικροῦ δημοσιεύματος:

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΩΡΑΪΤΙΔΗΣ 

Μετὰ τὸν Παπαδιαμάντην, ὁ Μωραϊτίδης. Μετὰ τὸν Δάμονα ὁ Φιντίας τῆς Σκιάθου. Ἡ ὡραία νῆσος, τὴν ὁποίαν ὁ ἀείμνηστος Γαβριηλίδης ἀπεκάλεσε ‘’καταπρασίνην, εὐωδιἀζουσαν, γαληνιῶσαν, εὐσεβῆ ψυχήν, πολύκολπον, εὐλίμενον, δασοστεφῆ,βοσπορίζουσαν καὶ περικαλλῆ, ἐγένετο ὁ τάφος τοῦ Μωραϊτίδη, ὅπως ἐγένετο ὁ τάφος τοῦ Παπαδιαμάντη. Ὁ Μωραϊτίδης ὑπῆρξεν ὁ κατ᾿ ἐξοχὴν Ἕλλην διηγηματογράφος. Τὰ διηγήματά του, καὶ ἐν γένει ὅλα του τὰ ἔργα,διεκρίνοντο διὰ τὸ Ἑλληνικὸν αὐτῶν χρῶμα, διὰ τὸ ἑλληνοπρεπὲς ὕφος καὶ διὰ τὰς ὑγιὰς ἀρχὰς καὶ βάσεις των. Τὰ ἔργα τοῦ Μωραϊτίδη εἶναι κατ᾿ ἐξοχὴν ἔργα ἑλληνικά,τὰ περισσότερα δὲ ἦσαν ἐμνευσμένα ἀπὸ τὴν γλυκυτάτην θρησκευτικὴν μυστικοπάθειαν τοῦ ποιητοῦ. Καὶ αὐτός, ὅπως καὶ ὁ Παπαδιαμάντης ἐνεπνεύσθη ἀριστουργήματα ἀπὸ τὴν θείαν πνευματικὴν πανδαισίαν τῶν ἐκκλησιαστικῶν βιβλίων. Ἡ Ἑλλὰς εἰς τὸ πρόσωπον  τοῦ Μωραϊτίδου δὲν χάνει μόνον ἕναν βασιλέα τοῦ διηγἠματος, ἕνα δεινὸν χειριστὴν τῆς γραφίδος, ἕνα ὑμνητὴν τῶν ὡραιοτήτων της. Χάνει καὶ ἕνα πραγματικὸ πατριώτην.




             Ἐφ. Σκρίπ, φ. 9890/27.10.1929, σ. 1.

Στὴν ἴδια ἐφημερίδα δημοσιεύεται, τιμητικῶς, στὶς σελ. 1-2 καὶ σὲ συνέχειες στὰ ἑπόμενα φύλλα 28/29/30 Ὀκτ. καὶ 1 Νοεμβρίου τὸ διήγημα τοῦ Ἀλεξ. Μωραϊτίδη «Τῶν θαλασσῶν ὁ Ἅγιος».



Ἐφ. Σκρίπ, φ. 9890/27.10.1929, σ. 1.

 

 

 

 

25 Ὀκτωβρίου 2018

Κυκλοφορεῖ, θείᾳ οἰκονομίᾳ, ἀπὸ τὸ «ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΥΡΥΤΑΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΩΝ» τὸ βιβλίο: 

Ὅλα ἐν τῷ Καρπενησίῳ μεγαλοπρεπῆ

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΜΩΡΑΪΤΙΔΗ ΣΤΟ ΚΑΡΠΕΝΗΣΙ (1901) 

Ἕνα γοητευτικό, περιπετειῶδες καὶ περίεργο ταξίδι διὰ μέσου τοῦ νοτίου καὶ τοῦ βορείου Εὐβοϊκοῦ καὶ ἀπὸ τὴ Στυλίδα, τὴ Λαμία καὶ μέσα ἀπὸ χάνια, βουνά, ἔλατα καὶ χιόνια στὴ πρωτεύουσα τοῦ νεοσυσταθέντος νομοῦ Εὐρυτανίας, τὸ Καρπενήσι, ποὺ κατὰ τὸν Μωραϊτίδη:

«...ὅλα ἐν τῷ Καρπενησίῳ μεγαλοπρεπῆ, τὰ ψύχη του, τὰ δάση του, τὰ κυνήγια του. Μεγαλοπρεπὴς ἀκόμη καὶ ἡ μόνωσις τῆς σφριγώσης πολίχνης, θλιβομένης διὰ τὴν ἔλλειψιν τὴν ἔνοχον τῆς συγκοινωνίας, ἥτις τὴν ἀποκλείει ἀπὸ τῆς Ἑλλάδος χειρότερον τῆς χιόνος, καταδικάζουσα αὐτὴν νὰ ζῇ ὡς ἐρημίτης μέσα εἰς τὰ μαῦρα πένθη τῆς μοναξίας καὶ μέσα εἰς τὰ μαῦρα ἔλατα…»

Κωνσταντῖνος Σπ. Τσιώλης

15 ΟΚΤ. ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΜΩΡΑΪΤIΔΗ

Σκιάθος 15 Ὀκτωβρίου 1850. Γέννηση Ἀλεξάνδρου Μωραϊτίδη.

Ὑπέφωσκεν ἡ πρωΐα τῆς 15^ης Ὀκτωβρίου ὅταν θυμήθηκε πὼς σὰν σήμερα γεννήθηκε στὴ Σκιάθο ὁ Ἀλέξανδρος Μωραϊτίδης ὁ βασιλέας τῆς ἑλληνικῆς διηγηματογραφίας, ὁ Ἑλληνας Δίκενς ὅπως εὐφυῶς εἶχε χαρακτηρισθεῖ ἀπὸ τὸν Βλάση Γαβριηλίδη. Τὸν Δεκέμβριο τοῦ 1901, στὰ πλαίσια τῶν δημοσιογραφικῶν του ἀποστολῶν, εἶχε μεταβεῖ τὸ Καρπενήσι· μὲ τὸ ἀτμόπλποιο «Ἤπειρος» μέχρι Στυλίδος καὶ μὲ ἱππήλατες ἅμαξες μετὰ ἕνα περιπετιῶδες ταξίδι μέσα ἀπὸ βουνά, χιόνια, καὶ ἔλατα ἔφτασε στὴν πρωτεύουσα τοὺ νεοσύστατου τότε νομοῦ Εὐρυτανίας καὶ γράφει γιὰ τὸ Καρπενήσι:  

Ὁ Ἀλέξ. Μωραϊτίδης ταξιδεύει στὸ
Καρπενήσι μὲ τὸ ἀτμόπλοιο "Ἤπειρος".
Ξηροπαστὲλ ὑπὸ Σπ. Σιατούφη

Ὁ Ἀλέξ. Μωραϊτίδης
ταξιδεύει στὸ
Καρπενήσι
μὲ ἱππήλατη ἅμαξα.
Ξηροπαστὲλ ὑπὸ Σπ. Σιατούφη

«Καὶ ἡ δικαία αὐτὴ χαρὰ τῆς ὀρεινῆς κωμοπόλεως εἶναι μεγαλοπρεπής, ὡς εἶναι μεγαλοπρεπῆ καὶ ὅλα τὰ καλά του. Μεγαλοπρεπὴς ὁ χειμών του. Μεγαλοπρεπεῖς καὶ αἱ κατάλευκοι κλιτύες τῶν ὑψικορύφων βουνῶν του. Μεγαλοπρεπεῖς καὶ αὐτοὶ οἱ ὀρεινοὶ ἀγρόται, ὀγκώδεις ἀπὸ τὰς βαρείας χλαίνας  καὶ σκληριπτύχους λιάρας. Ἀλλὰ καὶ ἡ φθήνια τῶν πραγμάτων εἶναι μεγαλοπρεπὴς καὶ αὐτὴ ἐν τῇ εὐτελείᾳ της. Τέλος, ὅλα ἐν τῷ Καρπενησίῳ μεγαλοπρεπῆ, τὰ ψύχη του, τὰ δάση του, τὰ κυνήγια του. Μεγαλοπρεπὴς ἀκόμη καὶ ἡ μόνωσις τῆς σφριγώσης πολίχνης, θλιβομένης διὰ τὴν ἔλλειψιν τὴν ἔνοχον τῆς συγκοινωνίας, ἥτις τὴν ἀποκλείει ἀπὸ τῆς Ἑλλάδος χειρότερον τῆς χιόνος, καταδικάζουσα αὐτὴν νὰ ζῇ ὡς ἐρημίτης μέσα εἰς τὰ μαῦρα πένθη τῆς μοναξίας καὶ μέσα εἰς τὰ μαῦρα ἔλατα…

— Ἀπὸ δῶ λοιπὸν πᾶνε σ᾿ τὸ Καρπενῆσι! ἔλεγα τὸ βράδυ-βράδυ καθήμενος εἰς τὸν οἰκῖσκόν μου καὶ καμαρόνων τὴν δύσιν λάμπουσαν εἰς τὰ χιόνια τοῦ Τυμφρηστοῦ, ἐνώπιον τοῦ ὁποίου παρέστην μετὰ ἕνα τόσον μεγαλοπρεπῆ γῦρον θαλάσσης καὶ ξηρᾶς…»

 Κων. Σπ. Τσιώλης

---

 

Ο ΑΓΡΑΦΙΩΤΗΣ ΙΑΤΡΟΣ, ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΒΕΛΙΣΔΟΝΙΤΗΣ (17ος αἰ.)

Ἡ καλὴ φίλη τῶν Ἀγράφων ‒καί, ὅπως ἡ ἴδια ὁμολογεῖ καὶ θαυμάστρια, τοῦ ἱστολογίου ellinomouseionagrafon‒ ἡ δρ. Φιλολογίας - Παλαιογραφίας, Βενετία Χατζοπούλου δημοσιεύει στὰ  Πρακτικὰ τοῦ Πανελληνίου  Ἐπιστημονικοῦ Συνεδρίου, Λαϊκὴ Ἰατρικὴ καὶ Ἰατρικὴ Ἐπιστήμη Σχέσεις  Ἀμφίδρομες, Ἀθήνα, 7-11 Μαρτίου 2012,  Τόμος Β΄, [Κέντρον Ἐρεύνης τῆς Ἑλληνικῆς Λαογραφίας καὶ Ἱστορικὸ Παλαιογραφικὸ Ἀρχεῖο τοῦ Μορφωτικοῦ Ἱδρύματος τῆς Ἐθνικῆς Τραπέζης], σ. 17-32, τὴ μελέτη της ‒προϊὸν ἀρχειακῆς ἔρευνας καὶ μελέτης‒ τὴν ὁποία μὲ τὴν ἄδειά της δημοσιεύουμε στὸ ἱστολόγιο μας.

Βενετία Χατζοπούλου*

Ὁ ἰατρὸς Νικόλαος ἱερόπαις ὁ Βελισδονίτης: Νέα στοιχεῖα γιὰ τὸ ἔργο του



              Nicolaus Medicus fi llio  di presviteri ghrecyter vocatur·

                              κώδ. Ι. Μ. Ὀλυμπιώτισσας 35, φ. 193r

 

 

 

Ὁ Νικόλαος ἱερόπαις, ἀπὸ τὸ Βελισδόνι τῶν Ἀγράφων Εὐρυτανίας, ὑπῆρξε περιώνυμος γιατρὸς κατὰ τὸ δεύτερο μισὸ τοῦ 17ου αἰώνα. Ἔχοντας μαθητεύσει ἀρχικὰ στὸ Καρπενήσι κοντὰ στὸν περίφημο δάσκαλο τοῦ Γένους Εὐγένιο Γιαννούλη τὸν Αἰτωλὸ (1597-1682), κατόπιν στὴν Ἀθήνα πλησίον τοῦ Ἰεζεκιὴλ Στεφάκη, ἡγούμενου τῆς Μονῆς Καισαριανῆς, καὶ τέλος στὴ Λάρισα, ὅπου καὶ ἐπιδόθηκε στὴ μελέτη τῆς ἀραβικῆς γλώσσας ἀλλὰ καὶ ἰατρικῶν συγγραμμάτων, ὁ Νικόλαος Βελισδονίτης ἀνήκει στὸν κύκλο τῶν λογίων ἐκείνων ποὺ ἔδρασαν κυρίως στὴ Δυτικὴ Θεσσαλία, ἐνῶ μαρτυρεῖται ἐπίσης ὅτι μετέβη ἀργότερα στὴν Κωνσταντινούπολη, ὅπου διέπρεψε ὡς γιατρός.

Ὁ Νικόλαος ἀποτελεῖ ξεχωριστὴ φυσιογνωμία στὴν ἱστορία τῆς ἑλληνικῆς ἰατρικῆς τοῦ 17ου αἰώνα. Εἰσχωρεῖ δυναμικὰ στὸν χῶρο τῆς ἰατρικῆς ἐπιστήμης·δὲν περιορίζεται στὶς θεραπευτικὲς γνώσεις ποὺ διασώζει ἡ λαϊκὴ παράδοση ἢ στὶς θεραπεῖες ποὺ ἀντλεῖ κανεὶς διερευνώντας τὴν ἀρχαία ἑλληνική, ἀραβικὴ καὶ βυζαντινὴ ἰατρικὴ γραμματεία, ἀλλὰ ἐπιδίδεται συστηματικὰ στὴ μελέτη τῆς δυτικοευρωπαϊκῆς ἰατρικῆς ἐπιστήμης τοῦ 15ου-17ου αἰ. προκειμένου νὰ διδαχθεῖ σύγχρονες θεραπευτικὲς μεθόδους. Αὐτονόητο εἶναι ὅτι στοὺς ὑπὸ μελέτη αἰῶνες ἀκόμη καὶ στὴ Δύση ἡ ἰατρικὴ εἶναι μιὰ ἐπιστήμη ἐν ἐξελίξει, καὶ σὲ καμία περίπτωση δὲν μποροῦμε νὰ ἰσχυριστοῦμε τὴν πλήρη ἐξάλειψη στοιχείων ἐμπειρικῆς θεραπευτικῆς ποὺ πηγάζουν ἀπὸ τὴν παράδοση. Σὲ ποιὸ βαθμὸ ὅμως, τουλάχιστον ὅσον ἀφορᾶ στὰ ἰατρικὰ συγγράμματα τοῦ Βελισδονίτη, ἐπιβιώνουν ἀκόμη στοιχεῖα τῆς λαϊκῆς θεραπευτικῆς, εἶναι ἕνα ζήτημα πρὸς διερεύνηση μέσω τῆς συστηματικῆς μελέτης τῶν πηγῶν.Ὁ Βελισδονίτης συγκαταλέγεται στοὺς πρώτους ἐπιστήμονες γιατροὺς τοῦ Νέου Ἑλληνισμοῦ, ποὺ ξεχώρισαν γιὰ τὶς ἰατρικές τους γνώσεις καὶ ἱκανότητες, συντάσσοντας μάλιστα καὶ ἀρκετὲς ἰατρικὲς πραγματεῖες, οἱ ὁποῖες ἀναπαράχθηκαν σὲ σημαντικὸ ἀριθμὸ χειρογράφων. Ἡ ἀνάδειξη τῶν χειρόγραφων πηγῶν καὶ ἡ συνέχιση τῆς ἔκδοσης τῶν σωζόμενων συγγραμμάτων τοῦ Ἱερόπαιδα θὰ συμβάλει καθοριστικὰ στὴν προβολὴ τῆς προσωπικότητας καὶ τῆς ἰατρικῆς του δράσης, ἀλλὰ θὰ ἐπιτρέψει ἐπίσης τὸν σαφῆ καθορισμὸ τῆς ἔκτασης, τοῦ περιεχομένου καὶ τῶν πηγῶν τοῦ συγγραφικοῦ του ἔργου.

 

* δρ. Φιλολογίας - Παλαιογραφίας

Δεῖτε ὅλη τὴ μελέτη ἐδῶhttps://www.dropbox.com/s/ja4ke27xca6ypzy/%CE%92%CE%95%CE%9B%CE%99%CE%A3%CE%94%CE%9F%CE%9D%CE%99%CE%A4%CE%97%CE%A3_%CE%A7%CE%91%CE%A4%CE%96%CE%9F%CE%A0%CE%9F%CE%A5%CE%9B%CE%9F%CE%A5.pdf%20%20II.pdf?dl=0

7 ΟΚΤ. 2018, ΕΝΑΣ ΜΗΝΑΣ ΜΕΤΑ

Σώζων, Μανιάτικος

                                                       «Μὴν ξεχωρίζεστε, μιὰ σμίξη εἴμαστε, ἔχουμε τὴν ἀνάγκη καὶ τοῦ μερμηγκιού»

Σωτήρης Δημητρίου, Σὰν τὸ λίγο τὸ νερό

 

Ξένος, ἀπαξιωμένος τοῦ κόσμου του –καὶ τῆς σαρκός– κατῆλθε, κατέλυσε σὲ Λακωνικὸ παράλιο. Παραμυθώντας ἑαυτόν, ψέλλισε:

—Δὲν πειράζει, «σὰν τὸ λίγο τὸ νερό… ἡ ἀγάπη διπλασιάζει τὸ καλὸ καὶ μοιράζει τὸ κακό»,  

Δὲν διέθετε πτέρυγες νὰ τὶς συστείλει, μήτε νὰ τὶς τανύσει. Δὲν ἦτο ὁ καλὸς ἄγγελος τοῦ κόσμου τούτου κι ἂς ἐξήρχετο πνοὴ γαλήνης ἀπὸ τὸ στόμα του. Δὲν ἔφερνε δῶρα ἀπὸ ἄλλα βασίλεια, ἁπλὰ πῆγε νὰ δεῖ τὰ μέρη τοῦ Λυμπεράκη Γερακάρη, ποὺ ἡ χάρη του καὶ ἡ ἐξουσία του ἔφτασε ὥς τ᾿ Ἄγραφα, ὥς τὴν Τατάρνα, ἀλλὰ καὶ τοῦ stradioto Κοστριᾶ, ὁ ὁποῖος, πρὸς ἐξιλέωσιν τῶν ἁμαρτημάτων του, ἔκτισε τὴν Ἁγία Τριάδα Καρπενησίου· αὐτὴν ποὺ βρῆκε κι ἀνακαίνισε ὁ Γιαννούλης.

 Κατῆλθε ἐποχούμενος ὀκτὼ ψευδοΐππων. Εἶδε τὴ θάλασσα. Εὐρεία καὶ γαλανὴ πλὴν ἀνήσυχη, φουρτουνιασμένη. Δὲν τὸν καλοδέχτηκε:

—Τί θέλεις ἐδῶ; Ἐσὺ εἶσαι ἀπ᾿ τὰ ψηλά βουνά.

—Ναί, μὰ ἀπ᾿ ἐδῶ εἶναι ἡ γενιὰ ἡ Μωραΐτικη ποὺ ἐνοφθάλμισε τὶς Σποράδες· καὶ ὅλον τὸν Ἑλληνισμό, καὶ τ᾿ Ἄγραφα, ψιθύρισε.

Μετὰ τοῦ ἐφάνη πὼς εἶδε τὸν Ἰούλιο Βέρν, τὸν ἀγάπημένο τοῦ κ. Λαονίκου, νὰ βαδίζει γιαλό-γιαλό καὶ νὰ ἱστορεῖ μυθιστορηματικὰ τὴν Μανιάτικη πειρατικὴ δράση, στὸ «Τὸ Αἰγαῖο στὶς φλόγες». Θυμήθηκε καὶ τὸν δικό του περιπετειώδη ‘‘Χριστουγεννιάτικο Ἰούλιο’’· γεράζει ὁ ἄνθρωπος κι ἡ μαυροκαρδιὰ δὲν γεράζει.

Ξημέρωνε ἡ 7^η Σεπτ. Ὕπνο δὲν εἶχε. Βαθυπολυμέριμνος γάρ. Εἶπε νὰ περιηγηθεῖ τοὺς Μάνηους ἐλαιῶνες. Ἡ «ΙΡΙΔΑ» περίμενε κάτι τί γιὰ τὰ Πεισιστράτεια. Τότες στοὺς πόδας τῶν ἐλαιῶν εἶδε, ‒κατακηλούμενος‒ νὰ ἔχουν ξεμυτίσει, νὰ ἀναβλύζουν ἰόχρωα κυκλάμινα. Ποῦ βρῆκαν τὸ κουράγιο ν’ ἀνθίσουν μετὰ τὴ θερινὴ ξηρασία; Πῶς τοῦ ἀποκαλύφτηκαν μετὰ τόσον αὐχμηρὸν ψυχῆς; Πάλι τὸ ἐξυπνοτηλέφωνο τὸν βοήθησε. Ἔκανε τὴ λήψη καὶ τὴν ἔστειλε στὸν ἰδαλγό-πρωτοπαλλήκαρο τῆς ΙΡΙΔΑΣ, τὸν πολύπλαγκτο  Ν.

—Ἐγκρίνεται, ἀπάντησε.

Ἄχ, αὐτὲς οἱ νέες τεχνολογίες, ὅσο προβλήματα δημιουργοῦν τόσα καὶ περισσότερα λύνουν. Εἶναι τὸ γνωστό: πῶς θὰ χρησιμοποιήσεις τὴν μάχαιραν...

Τότε, στῆς πρωΐας τὴ σιγαλιά, ἀκούστηκε ἡδύλαλος ἦχος χειροκρουομένης καμπάνας. Ἡ χρόνια διατριβὴ στὸ Λεκανοπέδιο εἶχε ἀλλοτριώσει ‒ἠλεκτρικά‒  τὸ αἰσθητήριο τῆς ἀκοῆς του. Τοῦ ἐφάνη ὡς δρόσος ἐν καύσωνι. Ὡς θάλπος αὔρας πρωϊνῆς. Σκέφτηκε λίγο. Τοῦ Ἁγ. Σώζοντος.

—Ναί! Πῶς τοῦ διέφυγε;  

Πάτησε τὸ χρωμοψαχτήρι του καὶ εἶδε: Ὁ Ἅγιος Σώζων (ὁ σωζώτης τῶν Λαβουρεντιάνων) στὸ Οἴτυλο, 13^ου αἰ. καί, Ἅγιος Σώζων στὸ Λιμένι τῶν Μαυρομιχαλαίων,  18^ου αἰ. Τότε, ἀντελήφθη πὼς ἵστατο, μόνος, ‒ἀόρατος ἀπὸ ἕναν κόσμο κακό, βαρύ, ἀνάλγητο‒  ἀκριβῶς κάτωθεν ἑνὸς Ἁγίου Σώζοντος καὶ κατέναντι ἑτέρου Ἁγίου Σώζοντος. Μόνο ποὺ δὲν παρεμβαλόταν θάλασσα μεταξὺ ξηρᾶς καὶ Ἁγ. Σώζοντος· ἴσως, τότες, εὕρισκε λύση μεταξὺ τῆς ἐλεητικῆς θείας καὶ τῆς ἀνηλεοῦς ἀνθρωπίνης δικαιοσύνης.

Ἡ ὁμήγυρις πρότεινε: Σπήλαιο Διροῦ. Πῶς ὄχι; Κατέπλευσε τοὺς κρυερούς, σιωπηλοὺς σπηλαιώδεις διαδρόμους καὶ ἐξῆλθε πάλι σὲ ἁρμυρισμένο Λακωνικὸ κόλπο. Τότε εἶδε ὡς ἐν θαύματι βάρκαν, θαλαττευομένην, λικνιζομένην ἐν κύματι, γαλανολευκοφορεμένην, ποὺ ἐβολτατζάριζεν στὸν κόλπο. Ὄνομα: ΑΓΙΟΣ ΣΩΖΩΝ Λ. Γ. 1926. Τυχαῖο; δὲν νομίζω. Συνειρμικὰ θυμήθηκε τὸν Ἅγιο Σώζοντα, στὸ νησάκι, σιμὰ στὸ Αἰτωλικό, ὅπου ὁ ὁμοπάτριός του Ἀναστάσιος ὁ Γόρδιος συνέθετε τὰ πασχάλινά του ἐπιγράμματα:

«͵αψθ΄: ἀπριλλλίῳ -κδ΄, ἐν τῷ ἁγ. Σώζοντι. 

Ἂψ ἀνόρουσε μένος Χριστοῖο τάχος νεκύηθεν….»

Νοερά, συνειρμικὰ ταξίδεψε καὶ στὸν Ἅγιο Σώζοντα Μυλοποτάμου, στὴ χώρα τῆς κ. Χάρου μὲ τὴν πραείαν καὶ μελιχρὰν ὁμιλίαν της, ὅπου ἀντιγράφηκε στὰ 1756 τὸ ἔργο τοῦ Γορδίου «Περὶ Μωάμεθ καὶ κατὰ Λατείνων». Χάθηκε, κάηκε λέει στὸν ‘‘συνωστισμό’’. Ἔμεινε ὅμως ἡ μνεία του ἀπ᾿ τὸν πολὺν Παπαδόπουλο-Κεραμέα:

«Βιβλίον Κυρίου Ἀναστασίου Γορδίου, τὸ ὁποῖον ἀντιγράφεται εἰς τοὺς 1756, ͵αψνϚ΄  ἐν νήσῳ Κυθήρῳ, ἐν χώρᾳ Μυλοποτάμου»

ὅπου ὁ γραφέας συνθέτει 24στιχη ἀθησαύριστη ἀλφαβητικὴ ἀκροστιχίδα γιὰ τὸ ἔργο αὐτὸ τοῦ Γορδίου:

Ἅπας εὐσεβὴς καὶ ὀρθόδοξος τοίνυν

Βλεπέτω καλῶς τήν δε Γορδίου βίβλον

Γόρδιος γὰρ ἦν, ὁμιλῶν ἐκ τῆς βίβλου.

Δεῦρο τὸ λοιπόν, καὶ ἀνάγνωσον τάχος,

Ἔπαρον εὐθύς, τὴν βίβλον ἐπὶ χεῖρας

Ζήτησον ὀρθῶς, καὶ θέλεις καταλάβης

Ἡ συνέχεια, λέγει τῆς ἱστορίας

Θέλεις θαυμάσεις, τῇ ἀληθείᾳ φίλε.

Ἰδοὺ ποῦ σούπα, καὶ στοχάσου νὰ φρίξῃ,

Κακίαν ἐχθροῦ, καὶ βροτοκτόνου πάλαι

Λατίνους ἅμα, μὲ τὸν ἐκείνοις πάπαν

Μωαμεθιστάς, παραστένει ἐνταῦθα

Νέους τυρράνους, πρόσωπον Ἀντιχρίστου

Ξίφος κοπτερόν, ἀπειλοῦν ὀρθοδόξους.

Ὁ εἷς ὥρμησεν ἐξ Αἰθιοπίας

Πάπας δὲ πάλιν, ἀπὸ τῆς Ἰταλίας

Ῥώμης ὁ δεινός, Ἀντίχριστος δ᾿ οὖν πάπας,

Σῶσαι θέλοντες πάντας τοὺς ὀρθοδόξους

Τύραννοι δεινοί, ἐχθροὶ τῆς ἐκκλησίας,

Ὑφαίνουν δεινά, δόγματα ἀσεβείας,

Φανεροὶ ἐχθροί, τοῦ θειανθρώπου λόγου,

Χύνοντες αἷμα, τῶν ἀθλίων Ρωμαίων

Ψευδόχριστοί τε, οἱ δύο ἀποστάται,

Ὧ υἱὲ Θεοῦ, λύτρωσαί μας ἐκ τούτων. 

 

 Μάζεψε τ᾿ ‘‘ἄλογά’’ του, ἐνῶ αὔρα θαλασσινή, ἰαματικὴ ἔμπαινε στὰ σπλάχνα του ‒γιὰ νὰ ξορκίσει τὸν κακὸ τὸν ὑπαινικτικὸ λόγο‒ καὶ ἐπανῆλθεν ἔνθα διατρίβει: μόνος, ἔγκλειστος στὸ ἐργαστήριό του: ἐργοτάξιο τῶν βασάνων του καὶ καταγώγιο τῶν ‒ὅποιων‒ ἀρετῶν του·  ''συνοδείᾳ''  τῆς  Taylor Swift καὶ τοῦ Ματθαίου Σταυρόπουλου...

Τὴν ἄλλη μέρα, στὸ καθαρὸ φῶς τοῦ πρωϊνοῦ, ποὺ διακρατοῦσε ἀκόμη Αὐγουστιάτικα ἴχνη μελτεμιοῦ, βρέθηκε στὸ ἡσυχαστήριο τοῦ Μπιζανιώτη ζωγραφοδιδάσκαλου· στὴν ἕδρα, τὴ «Λεωφόρο Ἀλεξάνδρας», τῆς «ΙΡΙΔΑΣ». Κάθησε στὴ συνήθη θέση στὸ χαμηλὸ καθιστικό, ποὺ ἀπὸ τὶς πολλὲς φορές,εἶχε  σχεδὸν κατοχυρώσει ὡς προσωπική του. Ἀπέναντι του ὁ καλλιτέχνης ἔφτιαχνε τσιγάρο. Ἄρχισε λόγος καρδιακός, παραμυθίας, ἀφτιασίδωτος. Ὁ Αὔγουστος δὲν εἶχε «διακοπή» ἀπὸ τὰ ἔργα του σὲ κάποιον τόπο διαθερισμοῦ. Λίγες μέρες μόνο στὴν ἀρχὴ τοῦ Τρυγητῆ, γιὰ ἀντιοξειδωτικὰ τῆς ζωῆς βιώματα. Τοῦ ἐξιστόρησε καὶ περὶ τοῦ Ἁγ. Σώζοντος.

—Ἀπὸ πάνω σου βρίσκεται ὁ ἅγιος Σώζων· ἀναφώνησε ὁ ζωγράφος.

Ἔστρεψε τὸ σῶμα, ὕψωσε τὸ βλέμμα καὶ πράγματι εἶδε, παρατήρησε πὼς τὸ μικρὸ εἰκόνισμα ποὺ κρεμόταν στὸν τοῖχο πάνω ἀπὸ τὸ ‘‘καθιστικό του’’, ἔφερε τὴν εἰκόνιση τοῦ ἁγ. Σώζοντος. Τόσα χρόνια καὶ δὲν τὸ εἶχε προσέξει.

—Ὥστε, δέκα καὶ πλέον χρόνια βρίσκομαι, κάθε φορά, χωρὶς νὰ τὸ γνωρίζω, ὑπὸ τὴν σκέπην τοῦ ἁγ. Σώζοντος, εἶπε ἡ φωνὴ τῆς ψυχῆς του· τοῦ σώζοντος ἀπὸ τῆς ἀπανθρωπίνης δικαιοσύνης, προσέθηκεν.

Ναί, δὲν ἦτο ἔρημος εἰς τὸν κόσμον....

Ντῖνος Ἀγραφιώτης

3 Ὀκτ., ΜΝΗΜΗ π. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΚΑΛΥΒΑ

Τὸ «ellinomouseionagrafon.blogspot.com» θυμᾶται καὶ τιμᾶ τὴ μνήμη τῆς κοιμήσεως τοῦ π. Δημητρίου Καλύβα (τοῦ Αἰτωλοῦ), ὁ ὁποῖος ἐκοιμήθη σὰν σήμερα πρὶν ἀπὸ τέσσερα χρόνια. Ὑπῆρξε φίλος καὶ ὑποστηρικτὴς τῶν Ἀγράφων.  Μὲ δική του πρωτοβουλία, μετὰ ἀπὸ αἴτημα τοῦ συλλόγου «Ἀναστάσιος Γόρδιος», τὸ 2010, ἡ βασικὴ αἴθουσα ἐκδηλώσεων τοῦ Πνευματικοῦ Κέντρου τοῦ ἱ. ν. ἁγ. Γεωργίου Καματεροῦ ὀνοματοδοτήθηκε ὡς αἴθουσα, «Ὁσίου Εὐγενίου Γιαννούλη τοῦ Αἰτωλοῦ». 

 

K. Σπ. Τ.