ΛΕΙΨΑΝΟΘΗΚΗ ΜΕΓΑΛΩΝ ΒΡΑΓΓΙΑΝΩΝ ΑΓΡΑΦΩΝ

                        

       Λειψανοθήκη Μεγάλων Βραγγιανῶν

   

    Στὸν τόπο μας, στὰ Μεγάλα Βραγγιανὰ τῶν Ἀγράφων, σώζεται καὶ φυλάσσεται ὡς πολύτιμο, ἱερό, ἐκκλησιαστικὸ κειμήλιο, ἀργυρὴ λειψανοθήκη μὲ μέρος ἀπὸ ὀστᾶ τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπους, τοῦ Ἁγίου Τρύφωνος, τοῦ Ἁγίου Μοδέστου καὶ τοῦ Ἁγίου Νικήτα. Στὴν τοπικὴ προφορικὴ ὁμιλία εἶναι γνωστὴ ὡς  «Ἁϊ Χαράλαμπος». Πολλὰ μᾶς σώζει ἡ προφορικὴ παράδοση, ἀλλὰ καὶ ἡ ἴδια ἡ λειψανοθήκη, γιὰ τὸ πότε καὶ πῶς κατασκευάστηκε, ἀπὸ ποιούς, ποῦ εἶναι ἀφιερωμένη, ποιός ὁ τόπος προελεύσεως τῶν ὀστῶν καὶ πῶς μεταφέρθηκαν στὸν τόπο μας καθὼς καὶ διηγήσεις γιὰ τὶς θαυματουργικές της ἰδιότητες. 

    Ἡ λειψανοθήκη τῶν Μεγ. Βραγγιανῶν. Σ᾿ αὐτὴ τὴ φωτογραφικὴ λήψη διακρίνονται,  σὲ ἀνάγλυφη διακόσμηση,  οἱ  παραστάσεις  τοῦ Ἁγίου Μοδέστου, τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς  καὶ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου.

      Στὰ ΓΑΚ τοῦ νομοῦ Καρδίτσης ἐντοπίσαμε τὸ ἄγνωστο μέχρι τώρα συμβόλαιο- συμφωνητικὸ κατασκευῆς αὐτῆς τῆς λειψανοθήκης, τὸ περιεχόμενο τοῦ ὁποίου μᾶς παραδίδει πολλαπλὰ πολύτιμες καὶ χρήσιμες μαρτυρίες τόσο γιὰ τὸ ἴδιο αὐτὸ τὸ ἐκκλησιαστικὸ κειμήλιο, ὅσο καὶ γιὰ τὴν τοπικὴ κοινωνία καὶ τὰ μέλη της. Τὸ συμφωνητικὸ κατασκευῆς τῆς λειψανοθήκης συντάσσεται καὶ ὑπογράφεται, στὶς 7 Μαΐου 1882, στὴν Καρδίτσα, ἐνώπιον τοῦ Συμβολαιογράφου Καρδίτσης Νικολάου Κ. Σκαμπαρδώνη, μὲ παραγγέλλοντες τοὺς κτηματίες Βραγγιανῶν Εὐρυτανίας, Ἰωάννη Ἀντωνίου καὶ Γεώργιο Ἀργυρίου καὶ παραγγελιοδόχους τοὺς ἀργυροχρυσοχόους Γεώργιο καὶ Δημήτριο Κ. Δόϊκο.

                                                       Ἀριθ.  1106

 |² Ἐν Καρδίτσῃ σήμερον τὴν ἑβδόμην τοῦ |³ μηνὸς Μαΐου τοῦ χιλιοστοῦ ὀκτακοσιοστοῦ |⁴ ὀγδοηκοστοῦ δευτέρου ἔτους, ἡμέραν Παρασκευήν, ἐν τῷ |⁵ Συμβολαιογραφείῳ μου, ὄντι ἐν τῇ ἐνταῦθα οἰκίᾳ τοῦ |⁶ Ἀδὰμ Δ. Μίστρα, ἐνώπιον ἐμοῦ τοῦ Συμβολαιογράφου |⁷ Καρδίτσης Νικολάου Κ. Σκαμπαρδώνη, κατοίκου ὡς |⁸ ἐκ τῆς ἰδιότητός μου καὶ ἑδρεύοντος ἐνταῦθα, παρουσί|⁹ ᾳ καὶ τῶν εἰς οὐδεμίαν ἐξαίρεσιν ὑπαγομένων δύο |¹⁰ γνωστῶν μοι ἐνηλίκων μαρτύρων πολιτῶν Ἑλλήνων |¹¹ κ^ων  Ἰωάννου Σικαρδώνη καὶ Δημητρίου Καφφεντσῆ, |¹² ὑπαλλήλων τῆς Ἐφορίας, κατοίκων ἐνταῦθα |¹³ ἐμφανισθέντες προσωπικῶς οἱ ἀπ᾿ εὐθείας γνωστοί |¹⁴ μοι καὶ μὴ ὑπαγόμενοι εἰς νόμιμόν τινα  ἐξαίρεσιν |¹⁵ Γεώργιος καὶ Δημήτριος Κ. Δόϊκος, χρυσοχόοι, κά|¹⁶ τοικοι ἐνταῦθα, ἀφ᾿ ἑνὸς καὶ ἐξ ἄλλου, Ἰωάννης Ἀντω|¹⁷ νίου καὶ Γεώργιος Ἀργυρίου, κτηματίαι, κάτοικοι |¹⁸ τοῦ Χωρίου Βραγγιανῶν τοῦ Δήμου Ἀγράφων τῆς |¹⁹  Ἐπαρχίας Εὐρυτανίας, ἐδήλωσαν, ὅτι συνεβάλονται (sic) |²⁰ τὴν ἑξῆς συμφωνίαν μεταξύ των, ἤτοι οἱ μὲν δύο |²¹ πρῶτοι ὑπόσχονται καὶ ὑποχρεοῦνται νὰ κατασκευά|²² σωσι καὶ παραδώσωσι τοῖς δευτέροις κατὰ τὰς ἀρχὰς |²³  Σεπτεμβρίου τρέχοντος ἔτους μίαν ἀργυρὰν θήκην |²⁴ ἱερῶν λειψάνων (κουτίον) ζυγίζουσα δράμια ἑξακό|²⁵ σια ἕως ἑξακόσια πενῆντα καὶ κατασκευασθη|²⁶ σομένην ἀπὸ ἄργυρον καθαρὸν ἐκ νομισμά|²⁷ των Ἑλληνικῶν πεντοδράχμων καὶ φέρουσα σκα|²⁸ λίσματα τὰς εἰκόνας τῶν ἁγίων Χαραλάμπους |²⁹ Μοδίστου (sic), Νικήτα καὶ Τρύφωνος, ἐπὶ πληρωμῇ |³⁰ τῆς ἀξίας τῆς κατασκευασθησομένης ταύτης ἀρ|³¹ γυρᾶς θήκης δραχμῆς μιᾶς καὶ λεπτῶν |³² πέντε δι᾿ ἕκαστον δράμιον ἀργύρου |³³ κατειργασμένου, ἀπέναντι τοῦ ὁποίου τιμήματος |³⁴ ὁμολογοῦσιν ὅτι ἔλαβον οἱ πρῶτοι συμβαλλόμενοι |³⁵ παρὰ τῶν δευτέρων δραχμὰς τριακοσίας πεν|³⁶ τήκοντα ἕξ (356) καὶ θὰ λάβωσι τὰς ὑπολοίπους |³⁷ τὰς ἀρχὰς Σεπτεμβρίου  τρέχοντος ἔτους ὅτε ὀφείλουν |³⁸ ἀνυπερθέτως  νὰ παραδώσωσιν εἰς τοὺς δευτέρους |³⁹ τὴν κατασκευασθησομένην ταύτην ἀργυρὰν |⁴⁰ θήκην ἔχουσαν τὰ συμφωνηθέντα συστατικὰ |⁴¹ (καί) συνισταμένην ὡς εἴρηται ἐκ καθαροῦ ἀργύρου, |⁴² ὑποκείμενοι ἐν ἐναντίᾳ περιπτώσει  εἴς τε τὴν ἐπιστροφὴν |⁴³ τῶν ληφθεισῶν ὡς εἴρηται λόγῳ ἀρραβῶνος τριακοσίων |⁴⁴ πεντήκοντα ἓξ δραχμῶν πρὸς τοὺς δευτέρους συμβαλ|⁴⁵ (λ) ομένους καὶ πρὸς δὲ εἰς τὴν πρὸς αὐτοὺς πληρωμὴν |⁴⁶ δραχμῶν διακοσίων λόγῳ ποινικῆς ρήτρας, |⁴⁷ οἱ δὲ δεύτεροι συμβαλλόμενοι  ὅτι συνομολογοῦσι καὶ |⁴⁸  παραδέχονται τοὺς ἐκτεθέντας τοῦ παρόντος ὅρους |⁴⁹ ὑποσχόμενοι νὰ πληρώσωσιν εἰς τοὺς πρώτους τὸ ὑπό|⁵⁰ (λ)οιπον  τῆς ἀξίας τῆς παρ᾿ αὐτῶν κατασκευασθη|⁵¹ σομένης ἀργυρᾶς θήκης κατὰ τὴν ταχθεῖσαν ἀνω|⁵² τέρω προθεσμίαν ἐπὶ ποινῇ ἀπωλείας τῶν πλη|⁵³ ρωθεισῶν αὐτοῖς τριακοσίων πεντήκοντα ἓξ δραχ|⁵⁴ μῶν. Ἐφ᾿ ᾧ τῇ αἰτήσει των συνετάχθη τὸ παρόν, ἀνε|⁵⁵ γνώσθη κατὰ νόμον, ἐβεβαιώθη καὶ ὑπεγράφη  παρ᾿ ὅλων |⁵⁶ καὶ παρ᾿ ἐμοῦ.

  |⁵⁷ Οἱ μάρτυρες                                           |⁶⁰ Οἱ συμβαλλόμενοι

     (ὑπογραφές)                                                    (ὑπογραφές)

  |⁵⁸  […] λαζαρίδης                                       |⁶¹ Γεώργιος Κ. ΄Δόϊκος

  |⁵⁹ Δ. Ι. Καφφεντζῆς                                   |⁶² Δημήτριος Κ. Δόϊκος

                                                                       |⁶³ Ι. Ἀντωνίου

                                                                       |⁶⁴ Γ. Ἀργήρη(ου)

                       ( ὑπογραφή)  |⁶⁵ Ν. Κ. Σ(καμπαρδώνης).

    

      

     Τὸ τέλος, μὲ τὶς ὑπογραφὲς τῶν  συμβαλλομένων , τοῦ συμβολαίου-συμφωνητικοῦ κατασκευῆς τῆς λειψανοθήκης, χρονολογημένο  στὶς  7 Μαΐου 1882.

     Στὸ χεῖλος τῆς  ἄνω ἐπιφάνειας τοῦ ἀργυροῦ καλύμματος τῆς λειψανοθήκης,  κυκλοτερῶς, φέρει ἐγχάρακτη, μὲ κεφαλαιογράμματη γραφή, τὴν ἐπιγραφή:

ΘΗΚΗ ΙΕΡΩΝ ΛΕΙΨΑΝΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΘΕΙΣΑ ΔΑΠΑΝΗ ΜΕΝ ΤΩΝ ΑΕΙΜΝΗΣΤΩΝ ΠΑΠΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΚΑΙ ΓΕΩΡ(ΓΙΟΥ) ΠΑΠΑ ΧΡΗΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΔΙΑ ΙΩΑΝ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ 1882 ΙΟΥΛΙ(ΟΥ) 20.

   Στὴν ἄνω ἐπιφάνεια τοῦ ἐσωτερικοῦ ἀργυροῦ καλύμματος τῶν ὀστῶν τῆς λειψανοθήκης, πάλιν κυκλοτερῶς, φέρει τὴν ἐγχάρακτη, μικρογράμματη, ἀνορθόγραφη, ἀφιερωματικὴ σημείωση:

«Ἀφιεροθήσα εἶς τὴν εκλησίαν τὸν Ἀγ. Ἀποστ(όλων) κ(αὶ) Ἰωα(ννου) θεολόγ(ου) Βραγγειανόν».

  Πέριξ ἑκάστου τῶν ὀστῶν τῶν ἁγίων, ἀντιστοίχως, ἔχουν χαραχθεῖ οἱ ἑξῆς μικρογράμματες γραφές: «Μέρος τοῦ ἁγίου Χαραλάμπους», «Μέρος τοῦ ἁγίου Νηκίτα», «Μέρος τοῦ ἁγίου Μοδέστου», «Μέρος τοῦ ἁγίου Τρίφονος»·  ἀνὰ δύο ἑκατέρωθεν ἀνάγλυφης παραστάσεως τῆς Σταυρώσεως τοῦ Χριστοῦ.

   Παρατηροῦμε πὼς οἱ πρόγονοί μας καὶ αἴσθηση τοῦ ἱεροῦ εἶχαν καὶ κριτήριο καλαισθησίας καὶ τὴν κατάλληλη διαδικασία ἐπέλεξαν –διαθέτοντας μάλιστα ἀρκετά, γιὰ τὴν ἐποχὴ ἐκείνη, χρήματα‒ γιὰ τὴν κατασκευὴ τοῦ σημαντικοῦ αὐτοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἀργυροῦ σκεύους· ἔργο ἐκκλησιαστικῆς τέχνης ποὺ σώζεται μέχρι σήμερα στὸν τόπο μας.

   Γιὰ τὴν λειψανοθήκη τῶν Μεγ. Βραγγιανῶν, περισσότερα, ἀναλυτικότερα καὶ μὲ τὸν ἀνάλογο σχολιασμὸ θὰ δημοσιευθοῦν συντόμως σὲ μελλοντική μας ἀνακοίνωση, σὲ ἄλλον χῶρο,  καθὼς αὐτὸς τῆς ἐφημερίδας μας εἶναι περιορισμένος καὶ δὲν ἐπιτρέπει κάτι τέτοιο. Θερμὲς εὐχαριστίες στὸν κ. Πέτρο Κομπορόζο γιὰ τὸν ἐντοπισμὸ τοῦ συμφωνητικοῦ κατασκευῆς τῆς λειψανοθήκης καὶ στὸν κ. Γιάννη-Ἀνάργυρο Μαυρομύτη γιὰ τὴν πολύτιμη βοήθειά του στὴ μεταγραφή του, καθὼς καὶ στὸν αἰδεσιμότατο π. Παναγιώτη Τσιώλη γιὰ τὴ συμβολή του στὴ φωτογράφηση τῆς λειψανοθήκης.  

                                                                                  Κωνσταντῖνος Σπ. Τσιώλης