4 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ, ΜΝΗΜΗ ΑΓΙΟΥ ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΕΞ ΑΓΡΑΦΩΝ

Στὶς 4 Δεκεμβρίου τιμᾶται ἡ μνήμη τοῦ   ἁγίου  ἱερομάρτυρος Σεραφεὶμ τοῦ ἐξ Ἀγράφων, τοῦ Θαυματουργοῦ.

            Γεννήθηκε περὶ τὰ μέσα τοῦ 15^ου αἰ. στὸ χωριὸ Μπεζήλα τῶν Ἀγράφων μὲ γονεῖς του τὸν Σωφρόνιο καὶ τὴν Μαρία. Μετὰ τὴν ἐκμάθηση τῶν πρώτων «ἱερῶν γραμμάτων» σὲ σχολεῖο τῆς περιοχῆς κατέφυγε στὴ γειτονικὴ Ἱερὰ Μονὴ  τῆς Κορώνης, ὅπου ἐκάρη μοναχός. Σύντομα ἀξιώθηκε  καὶ τοῦ χαρίσματος τῆς Ἱερωσύνης. Χειροτονήθηκε διάκονος, πρεσβύτερος καὶ κατόπιν ἐκλέχθηκε καὶ χειροτονήθηκε ὡς ἐπίσκοπος  τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Φαναρίου καὶ Νεοχωρίου.

Ὁ ἅγιος Σεραφεὶμ ὁ ἐξ Ἀγράφων».

Τοιχογραφία τοῦ ἔτους 1820

στὸν νάρθηκα τοῦ Κυριακοῦ

τῆς ἁγιορειτικῆς Σκήτης Καυσοκαλυβίων.

Ἐργαστήριο τῶν Καρπενησιωτῶν ζωγράφων τοῦ Ἁγίου Ὄρους.

   Κατὰ τὶς ἀρχὲς τοῦ 17^ου αἰ. ἐνοχοποιήθηκε ψευδῶς ὡς συνεργὸς τῆς ἀποτυχημένης ἐπανάστασης  τοῦ   μαρτυρικοῦ μητροπολίτη Λάρισας Διονυσίου τοῦ Φιλοσόφου. Συνελήφθη καὶ μετὰ ἀπὸ φρικτότατα βασανιστήρια ὑπέστη «τυραννικῇ ἀπηνείᾳ καὶ ὠμότητι, τὸν δι᾿  ἀνασκολοπισμοῦ πολυώδυνον θάνατον» στὶς 4 Δεκεμβρίου 1601.

«Ὁ Σεραφεὶμ πατάσσει ἐμὲ τὴν πανώλην τὴν βροτολοιγόν, φεῦ μοι φεῦ, πῶς ὁρῶμαι ὑπτία, γυμνή, δυσειδής, κτεινομένη»· ἀπὸ τὴν ἔκδοση τοῦ 1790, σ. 12

            Ἡ ἁγία καὶ σεπτὴ Κάρα του, ὡς μέγα θησαύρισμα,  φυλάσσεται  στὸ Μοναστήρι τῆς μετανοίας του, στήν «Κορώνη» Ἀγράφων. Ἡ μνήμη του τιμᾶται ἰδιαίτερα τόσο στὴν Εὐρυτανία, ὅσο καὶ στὸν Θεσσαλικὸ κάμπο, οἱ δὲ Εὐρυτάνες τῆς Κωνσταντινούπόλεως  εἶχαν τὸν ἅγιο Σεραφεὶμ τὸν ἐξ Ἀγράφων, τὸν Θαυματουργό,  ὡς Προστάτη τους.             

Μὲ δαπάνες τοῦ Δ. Τσολάκογλου «τοῦ ἐκ Ῥενδίνης τῶν Ἀγράφων»[1] τυπώθηκε τὸ 1790[2] ‒β΄ ἔκδ. τὸ 1802[3]‒ ἡ ἀκολουθία τοῦ Ἁγ. Σεραφεὶμ ἀρχιεπ. Φαναρίου καὶ Νεοχωρίου, τὴν ὁποία εἶχε συνθέσει ὁ ἐκ Βρανιανῶν τῶν Ἀγράφων (Μεγάλα Βραγγιανά) λόγιος
ἰερομόναχος Ἀναστάσιος ὁ Γόρδιος (1654-1729).[4] 

«Ποίημα ἱερομονάχου Ἀναστασίου τοῦ Γορδίου».

Ἀἀπὸ τὴν ἔκδοση τοῦ 1790, σ. 15.

Εἶχαν προηγηθεῖ δύο ἐκδόσεις αὐτῆς τὴς ὑπὸ τοῦ Γορδίου συντεθείσης ἀκολουθίας τοῦ νεομάρτυρος Σεραφείμ· ἡ πρώτη τὸ 1740 στὴν Μοσχόπολη καὶ ἡ δεύτερη στὴ Βενετία τὸ 1745[5].

---

[1]. Βλ. Ν. Κ. Σπυρόπουλος, «Ἀπὸ τὴν Ρεντίναν τῶν Ἀγράφων», Θεσσαλικὰ Χρονικὰ 4 (1933) 164-165.

[2]. Παπαδόπουλος, Ἑλληνικὴ Βιβλιογραφία, σ. 16.

[3]. Γ. Βελουδῆς, Τὸ ἑλληνικὸ τυπογραφεῖο τῶν Γλυκήδων στὴ Βενετία (1670-1854), Ἀθήνα 1987, σ. 247-248.

[4]. «Ποίημα Ἀναστασίου ἱερομονάχου τοῦ Γορδίου»· βλ. Ἀκολουθία τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος Σεραφείμ, ἀρχιεπισκόπου Φαναρίου καὶ Νεοχωρίου τοῦ Θαυματουργοῦ, ἐκδ. Νικόλαος Γλυκῆς, Βενετία 1790, σ. 15· Συμεὼν Α. Πασχαλίδης, «Μεταβυζαντινοὶ ὑμνογράφοι ἐξ Ἀγράφων (17ος-19ος)», Ἐπιστ. Ἑπετ. Θεολ. Σχολῆς ΑΠΘ, Τμ. Ποιμαντικῆς Θεολογίας, τ. 10, Θεσσαλονίκη 2005, σ. 104-105· Ἰεζεκιήλ, μητροπ. Θεσσαλιώτιδος καὶ Φαναριοφερσάλων, «Ἀρχιερεῖς Ἀγραφιῶται», Θεσσαλικὰ Χρονικὰ 3 (1932) 101· Οἰκονόμου, Ἡ Ρεντίνα τῶν Ἀγράφων καὶ τὰ μεταβυζαντινά της μνημεῖα, σ. 41· Ἡ ἀκολουθία κατὰ πρῶτον ἐκδόθηκε στὴ Μοσχόπολη τὸ 1740· βλ. Anastasios Gordios, Sur Mahomet et contre les Latins, ἐκδ. Astérios Argyriou, [Ἑταιρεία Στερεοελλαδικῶν Μελετῶν, Κείμενα καὶ Μελέται, 3], Ἀθήνα 1983, σ. 292. ‒ Γιὰ τὴν ἔκδοση αὐτὴ ὁ Καισάριος Δαπόντες στὸ ἔργο του Ἄνθη Νοητὰ ἔγραψε: «Ἀκούω κατὰ τ᾿ Ἄγραφα … σώζεται χάριτι τοῦ Κυρίου / ἡ κεφαλὴ τοῦ Σεραφείμ, νεοφανοῦς ἁγίου, / τοῦ καὶ ἱερομάρτυρος, καθὸ τοῦ Φαναρίου / ἀρχιερεὺς ἐστάθηκε καὶ τοῦ Νεοχωρίου, / καὶ ὁποῦ ἐμαρτύρησεν εἰς χρόνους τοὺς χιλίους / ἀπὸ Χριστοῦ γεννήσεως ἕνα κἑπτακοσίους, / ὡς φαίνεται εἰς τὸν αὐτοῦ βίον καὶ πολιτείαν / ὁποῦ εἰς τὴν Μοσχόπολιν τυπώθη κατ᾿ ἀξίαν»· Α. Παπαδόπουλος-Κεραµεύς, Texte greceşti, στὸ Eud. Hurmuzaki, Dοcumente privοtοare la Istοria Rοmânilοr, τ.ΧΙΙΙ, Βουκουρέστι 1909, σ. 291. ‒ Ὁ ἱερομόναχος Διονύσιος ὁ ἐκ Φουρνᾶ τῶν Ἀγράφων διασκεύασε καὶ συμπλήρωσε τὸ ὑμνογραφικὸ αὐτὸ ἔργο· Ι. Φ. Ἀθανασόπουλος, «Ὑμνογραφικὰ δοκίμια Διονυσίου τοῦ ἐκ Φουρνᾶ. Ἡ ἀκολουθία τοῦ ἱερομάρτυρος Σεραφείμ ἀρχιεπισκόπου Φαναρίου», Διονύσιος ὁ ἐκ Φουρνᾶ καὶ τὸ ἔργον του, Πρακτικὰ Συνεδρίου, Καρπενήσιον 11-14 Ὀκτ. 1996, [Ι. Μητρ. Καρπενησίου ‒ Ι. Μ. Κουτλουμουσίου], Ἀθήνα 2003, σ. 507-521· μον. Πατάπιος Καυσοκαλυβίτης, «Ὁ ἁγιορείτης ἱερομόναχος Διονύσιος ὁ ἐκ Φουρνᾶ καὶ τὸ εἰκονογραφικό του ἐργαστήριο», Ὅσιος Εὐγένιος ὁ Αἰτωλὸς καὶ αἱ Σχολαὶ τῶν Ἀγράφων κατὰ τὴν Τουρκοκρατίαν, Πρακτικὰ Συνεδρίου Καρπενήσιον 7-9 Ὀκτωβρίου 2014, [Σύνδεσμος «Εὐγένιος ὁ Αἰτωλός»], Ἀθήνα 2014, σ. 1052. ‒ Τὴν ἀκολουθία τοῦ Ἁγ. Σεραφεὶμ ἀπὸ τὸν Γόρδιο ἐξέδωσε ‒μὲ βάση τὴν ἔκδ. 1802‒ καὶ ὁ σύγχρονος ἀνακαινιστὴς τῆς μονῆς Ρεντίνας Ἰεζεκιὴλ Θεσσαλιώτιδος καὶ Φαναριοφερσάλων· βλ. Ἀκολουθία τοῦ ἁγίου ἱερομάτρυρος Σεραφεὶμ ἀρχιεπισκόπου Φαναρίου καὶ Νεοχωρίου τοῦ θαυματουργοῦ,τὸ πρῶτον συντεθεῖσα ὑπὸ Ἀναστασίου Ἱερομ. Γορδίου», ἐπιμ. Ἰεζεκιὴλ μητρ. Θεσσαλιώτιδος καὶ Φαναριοφερσάλων, ἐκδ. Φοῖνιξ, Ἀθήνα 1931, σ. 11-16.

[5].  Argyriou, Sur Mahomet, σ. 292.